Welkom in Nederland, achter de tralies (1998)
Wie wat bewaart, heeft wat! (april 1997)
Steeds meer gevangenissen (oktober 1996)
Vluchtelingen: toen en nu. Kristallnacht herdenkingen in het teken van het vreemdelingenbeleid (december 1995)
Toespraak bij de Kristallnachtherdenking in Groningen (11 November 1995)
Voormalig vreemdelingenbegeleidster
Anta van Bohemen: "Je bereikt niks met zo'n gevangenis" (oktober 1995)
Hans van Duijn is voorzitter van de Nederlandse Politie Bond. In diverse media heeft hij zich uitgesproken over de nutteloosheid van vreemdelingenbewaring (oktober 1995)
Coen Oosterveld: "Komst verwijderingscentrum geen oplossing werkloosheid Oost-Groningen" (oktober 1995)
"De zwarte kant van Nederland" Interview met Ad van der Maden van de ABVA-KABO (oktober 1995)
Hellevoetssluis Een vooroorlogse boodschap voor Ter Apel! (oktober 1995)
oktober 1995
Voormalig vreemdelingenbegeleidster Anta van Bohemen:
"Je bereikt niks met zo'n gevangenis"
Anta van Bohemen (51) werkte meer dan een jaar als vreemdelingenbegeleidster in het Grenshospitium, in Amsterdam Zuid-Oost. Ze was er gaan werken omdat ze het belangrijk vond om haar medemensen te helpen. Na ‚‚n jaar werken, kwam ze tot de conclusie dat de manier waarop de vluchtelingen daar behandeld worden, mensonterend is.
Toen de verhalen over misstanden in het Grenshospitium naar buiten begonnen te druppelen, werd Anta ontslagen. Ze zou te soepel omgaan met de strakke regels van de directie. Maar een open onderzoek naar haar functioneren en de misstanden heeft nooit plaatsgevonden.
Haar trillende vinger gaat langs de mensen op foto's in Vrij Nederland waar een reportage in staat over het Grenshospitium. "Het is raar, net of ik daar nooit gewerkt heb", zegt Anta, terwijl ze de foto's ziet. "Deze man heeft een maquette gebouwd van de gevangenis. Hij mocht in Nederland blijven en daar was ik blij om. Maar deze man," ze wijst op een man die tussen politie en bewakers wordt vastgehouden, "is uitgezet en dat vind ik heel erg."
Ruim een jaar heeft Anta gewerkt in het Grenshospitium. In deze gevangenis werden volgens Justitie kansloze vluchtelingen opgevangen die op Schiphol waren opgepakt omdat ze niet over geldige papieren beschikten. Na verhoor door de vreemdelingendienst in Hoofddorp wachtten de vluchtelingen in de grensgevangenis op de uitslag: vertrekken of blijven. Soms duurde de opsluiting wel een half jaar. Een lange periode van onzekerheid, angst en twijfels.
Op straat
Anta van Bohemen had al jarenlang in het gevangeniswezen gewerkt, toen ze in 1993 werd overgeplaatst naar het Grenshospitium. Voordat ze in dienst trad, heeft ze in een gevangenis gewerkt voor mensen met psychische problemen die veroordeeld waren tot dwangverpleging.
Aanvankelijk had ze best plezier in haar werk, "omdat ik toch een stukje menselijkheid kon laten zien aan die vluchtelingen." Ze startte een project, 'het winkeltje', waarin ze kleren die ze voor een prikkie op de markt haalde, verkocht aan de vluchtelingen. Ze keek TV, kaartte en andere spelletjes.
Haar achtergrond als psychiatrisch verpleegkundige kwam soms goed van pas. Het andere personeel kwam vaak naar haar toe als er iets loos was.
Anta weet dat het niet makkelijk is om op zo'n plek te werken. Ze geeft het ene schrijnende voorbeeld na het andere. Machtsvertoon van de ME, die mensen hun cel in slaan als ze weigeren om kwart over negen achter slot en grendel te gaan. Sterk vermagerde jongens die zwak en ziek in het donker op straat worden gedumpt omdat Justitie niets met ze kan en daardoor gedwongen worden in de illegaliteit te verdwijnen. Deze jongens mogen niet blijven, maar ze kunnen ook niet terug naar hun land. Kinderen die nog geen glaasje limonade mogen hebben.
Tegenstellingen
De spanning was in de Grenshospitium soms om te snijden en de strakke regels maakten het soms zeer lastig om er te werken. "Vandaag moest je lief tegen ze zijn en morgen moest je ze behandelen als crimineel", zegt Anta. Het regiem werd steeds strakker tijdens het jaar dat ze er werkte. De magnetron mocht niet meer worden gebruikt, het winkeltje werd gesloten omdat Anta er aan zou verdienen ("ik heb er nooit een cent aan overgehouden"), zeeppoeder moest voortaan worden gekocht.
Willekeur
En dan zijn er nog de vreemdelingenbegeleiders die eigenlijk ongeschikt waren voor dit werk. Sommigen waren bang en reageerden daarom overdreven agressief. Anderen hadden 'gewoon' een hekel aan zwarten. Er was sprake van jaloezie, afgunst, kritiek op elkaar.
Volgens Anta moet er een humanere opvang komen. "We moet naar die mensen luisteren. Niet zeggen dat ze allemaal met hetzelfde verhaaltje komen, maar ze een menswaardige rechtstoestand aanbieden. Niet zomaar zeggen: jij moet eruit en jij kan blijven."
Anta vindt het verschrikkelijk dat er in Ter Apel een nieuwe gevangenis wordt geopend. "Je bereikt er niks mee. Ze worden vastgezet als criminelen, terwijl je helemaal niet weet of het criminelen zijn. Er zitten hier een hele hoop onterecht gevangen, onberecht. Laat Amnesty International eens een rapport over deze toestanden maken."
Twee gezichten
Het is erg zwaar om te werken met mensen die onberecht gevangen zitten, weet Anta. "Je moet met twee gezichten werken", zegt ze. "Je moet schizofreen worden. Aardig zijn, want als je dat niet doet, kweek je agressie. Tegelijkertijd moet je je aan keiharde regels houden, waar je het soms helemaal niet mee eens bent."
Ontslag
Op een dag kwam er een journalist langs van Elsevier Magazin. Hij schreef een kritische reportage over het Grenshospitium. De directeur stelde een intern onderzoek in. Naar aanleiding van het onderzoek werd zij ontslagen, ze weet zelf nog steeds niet precies waarom. Tot twee keer toe is haar een ambtenarenrechtszaak aangeboden, maar beide keren werd deze door Justitie weer ingetrokken. Ook de advocaat die Anta daarna in de arm nam, kon niets voor haar doen. "Het enige dat ik wil is openheid over wat er gebeurt in deze gevangenissen en over hoe Justitie met mensen en het personeel omgaat."
