december 1998

Netwerken in Amsterdam

Op 23 september vond een bijeenkomst plaats van Amsterdamse groepen die in hun dagelijkse werk gekonfronteerd worden met illegalen. De bijeenkomst, georganiseerd door Stichting Op- stand, ASKV/SV en het Autonoom Centrum, werd gehouden onder het motto 'Grenzen aan de hulpverlening'. Van de 28 uitgeno- digde organisaties waren er 20 aanwezig.

Ten einde een goed overzicht te krijgen van wat er in Amsterdam zoal beweegt op het gebied van hulpverlening aan illegalen zijn vanaf december 1994 door de drie organiserende groepen 24 organisaties geBR> Uit de interviews kwamen knelpunten op een drietal terreinen naar voren; op het vlak van huisvesting, medische zorg en juridische bijstand.

Huisvesting

Gekonstateerd werd dat de meeste illegalen binnen de eigen gemeenschap worden opgevangen. Slechts een klein deel van hen komt terecht bij de op de bijeenkomst aanwezige groepen. Toch is het voor deze groepen een probleem aan de vraag te voldoen. Er is sprake van een opvangprobleem in een fase waarin het aantal aanvragen weer begint toe te nemen. Voor alle groepen die opvang bieden speelt de problematiek van de doorstroming, vooral bij die illegalen die geen enkel perspektief meer hebben op een legaal verblijf in Nederland. De problematiek voor vrouwen is vaak schrijnend, omdat zij bv. in het geval van scheiding niet meer terug kunnen vallen op familie. Vrou- wen met kinderen zijn moeilijk te huisvesten.
Het in distributie/beheer nemen van panden is een zware ver- antwoordelijkheid voor organisaties. Er zijn dan ook niet veel organisaties die hier voor kiezen. Toch zijn er allerlei kleinere en grotere opvangprojekten van de grond gekomen. Er lijkt bovendien nog wel ruimte te zijn om het aantal opvang- plaatsen uit te breiden. Daar is niet alleen geld voor nodig, maar ook praktische inzet van personen en organisaties om de huizen te onderhouden.

Medische zorg

Het probleem van toegang tot medische voorzieningen speelt vooral in de tweede lijnszorg. De budgetten zijn daar krap, doktoren zijn meer en meer managers en boekhouders geworden. Een ander probleem is het toenemend aantal illegalen met psychische en psychosomatische klachten. Omdat hun klachten vaak veroorzaakt worden door de uitzichtloze situatie waarin zij verkeren, stellen de meeste zorgverleners zich op het standpunt dat behandelen weinig zin heeft.
De gemeente Amsterdam heeft tot op heden zo goed als niets gedaan met onderzoeken die in het verleden zijn gedaan. Het voorstel wordt gedaan deze onderzoeken opnieuw aan de gemeente voor te leggen. Een ander voorstel is dat de aanwezige groepen gesprekspartner worden in een overleg met het ziekenfonds en anderen. De vraag is echter wat we in te brengen hebben in zo'n overleg, wat is ons gezamenlijke perspektief? Er zou ook gepraat moeten worden over de vraag of een kritische positie buiten een overleg per definitie minder is dan een positie in een overleg, dat immers kompromitterend kan werken.
Verder kunnen voorbeelden verzameld worden over ervaringen met hulpverlening (en openbaar gemaakt), en kunnen kontakten worden gelegd met huisartsen en apothekers. De verdeling van konsulten over huisartsen zou beter kunnen. Al met al genoeg stof voor diskussie en praktische aktie-mogelijkheden.

Juridische bijstand

Uitgebreid is stilgestaan bij de gevolgen van de invoering van de Koppelingswet. De schandalige gevolgen van de wet moeten goed duidelijk worden gemaakt. Gedacht wordt aan proefproces- sen. Een meer algemeen probleem is dat je steeds met mensen wordt gekonfronteerd die illegaal worden gemaakt door Justi- tie, en waar juridisch niets meer voor te doen is.
De onderlinge informatieverstrekking moet beter en kan beter. De Rechtswinkel en het Buro voor Rechtshulp doen het voorstel voor een nieuwsbrief, die vanaf begin 1996 moet gaan verschij- nen. Hij is bestemd voor mensen die in de praktijk met de problematiek rond illegalen bezig zijn. De nieuwsbrief zal echter niet alleen informatie over deze groep bevatten, maar ook over vluchtelingen en andere migranten. De nieuwsbrief zal zowel in gaan op aktualiteiten als op algemenere ontwikkelin- gen in het vreemdelingenbeleid.
De rechtswinkel biedt tevens de mogelijkheid voor kursussen.
Het was zinvol om eens bij elkaar te komen en te kijken wat de ervaringen van verschillende groepen zijn, hoe zij de proble- men die opduiken benaderen, en wat voor idee‰n er leven om het praktische nivo van de hulpverlening te verbeteren. Het was positief om te merken dat iedereen er van doordrongen is dat de marges waarbinnen je moet werken zouden kunnen worden opgerekt door gezamenlijke politieke druk.
Op drie terreinen zijn in ieder geval aanzetten gegeven om eens wat nader op dingen in te gaan. Op alle terreinen zijn aparte bijeenkomsten georganiseerd. Over het vervolg van deze bijeenkomsten hopen we in de volgende nieuwsbrieven meer duidelijkheid te kunnen geven.