Intimidaties van het bezoek aan de grensgevangenis (maart 1994)
Gebouw van Leugens brochure in 12 hoofdstukken naar aanleiding van 1 jaar grensgevangenis, mei 1993
Ontwikkelingen in de grensgevangenis (12 november 1993)
Ontwikkelingen in de grensgevangenis (25 oktober 1993)
Ontwikkelingen in de grensgevangenis (15 oktober 1993)
Ontwikkelingen in de grensgevangenis (29 april 1993)
Ontwikkelingen in de grensgevangenis (20 april 1993)
Ontwikkelingen in de grensgevangenis (7 april 1993)
Demonstratie na een jaar grensgevangenis (6 april 1993)
"Bijna helft gevangenen bleef in Nederland" Ervaringen van de bezoekgroep van het Autonoom Centrum in het Grenshospitium, 1992
Isolatie en overplaatsingen: de praktijk van de grensgevangenis (december 1992)
De grensgevangenis en racisme (opening 6 april 1992)
april 1993
Aan de redaktie van Forum
Vandaag, 6 april 1993, is het precies een jaar geleden dat het 'grenshospitium' in Amsterdam Zuid-Oost geopend werd. Een goed moment om de balans van één jaar functioneren van deze grensgevangenis op te maken. Bij de opening werd er al door 60 organisaties gedemonstreerd tegen deze gevangenis, die bedoeld is voor vluchtelingen wier asielverzoek kennelijk ongegrond verklaard is. Op basis van het artikel 7a Vreemdelingenwet worden zij aldaar gedetineerd. Het gaat om vluchtelingen die bij binnenkomst op Schiphol al bij de doorlaatpost door de grensbewakingsambtenaren en na een interview door Justitie meteen tot kansloze bestempeld worden. De grensgevangenis kent ook een 'transitvleugel', een vijftiental celkamers waar mensen enkele dagen verblijven in afwachting van het nader gehoor. Sinds augustus '92 blijken er naast de 7a Vw-vluchtelingen ook mensen gedetineerd te zijn op basis van artikel 26 Vreemdelingenwet. Zij waren al in Nederland, waren illegaal en zijn opgepakt ter effektuering van hun uitzetting. Dat de artikel 7a Vw-vluchtelingen minder kansloos zijn dan Justitie op eerste gezicht zegt, blijkt uit het relatief grote aantal dat alsnog tot Nederland toegelaten wordt. Voegen we hierbij de tientallen vluchtelingen die door Justitie op straat gezet worden (gedwongen illegaliteit) dan moeten we concluderen dat het argument van tegenhouden van kansloze asielzoekers niet opgaat. Zeker ook omdat een aantal asielzoekers door het gedetineerd zijn en intimidatie door justitiepersoneel de asielaanvraag intrekt. Blijft over de 'afschrikkende werking'. Dit is nooit officieel als functie gesteld van de gavangenis maar in diverse geschriften en uitlatingen van medewerkers van justitie wordt wel degelijk op dat belang gewezen. Het verhaal moet de ronde gaan dat je niet naar Nederland moet gaan om asiel aan te vragen want dan kom je in een gevangenis terecht. Wat dit voor ellende oplevert voor de vluchtelingen die het afgelopen jaar in detentie hebben gezeten is ons ernstig duidelijk geworden. Het ging vlak na de opening al mis met de familie Muluta. De hoogzwangere mevrouw Muluta overleed na een periode van vier dagen verblijf in de transitruimte op Schiphol, acht dagen in de grensgevangenis en twee dagen in het Opvangcentrum Nijeveen in het ziekenhuis in Meppel. Er bleek door de familie al op Schiphol om medische hulp gevraagd te zijn voor mevrouw Muluta. Pas de huisarts in Nijeveen reageerde adekwaat door haar onmiddellijk naar het ziekenhuis te sturen. Justitie weigerde een onafhankelijk onderzoek in te stellen. Wel kwam er een rijksrecherche-onderzoek naar de rol van de Marechaussee op Schiphol. De zaak Muluta en de resultaten van het onderzoek wachten nu al een half jaar op behandeling in de vaste kamercommissie van de Tweede Kamer. Duidelijk is dat ook in de grensgevangenis ‚‚n en ander niet goed geregeld was. Vanaf die tijd zijn wij eerst onregelmatig, later, wegens vele bezoekaanvragen, met regelmaat op bezoek gegaan bij vluchtelingen in de gevangenis. De laatste acht maanden gaan wij er wekelijks op bezoek, we hebben een spreekuur ingericht. Het algemene beeld is dat vluchtelingen enorme psychische spanningen ondergaan en nog extra krijgen door hun detentie. Zij kunnen vaak niet slapen, niet lezen doordat ze zich niet kunnen concentreren en voelen zich ziek. Hier is geen enkele hulp voor. Zij krijgen als symptoombestrijding veelal paracetamol, soms slaapmiddelen, of anti-psychotica. Het zijn onschuldige mensen die opgesloten zitten en dus constant bezig zijn met de vraag: hoe kom ik hier uit. Kansen zijn nihil, uitleg over de detentie kan niemand hen geven, zelfs justitie niet. Dat dit op den duur spanningen en onrust teweeg gaat brengen is voorspelbaar. In najaar 1992 resulteerde dit in een aantal gesprekken tussen vluchtelingen en direktieleden en brieven die door vluchtelingen aan de direktie geschreven werden met de vraag waarom ze gedetineerd zaten en de eisen van betere medische verzorging en beter eten (de rijst is bijvoorbeeld vaak niet gaar). Een andere belangrijke vraag was over rechtsongelijkheid: waarom worden zij, diegenen die via Schiphol binnenkomen, wel opgesloten worden en diegenen die via landsgrenzen komen niet. Wat dit betreft kunnen we nog opmerken dat het overgrote deel van de vluchtelingen via land komt. Op deze brieven kwam geen reaktie, waarna op 30 november ge‰ist werd dat er iemand van Justitie uitleg zou komen geven. Dit was voor de direktie aanleiding om van een 'dreigende opstand' te spreken en de hulp van de politie in te roepen. Tien vluchtelingen werden er uitgehaald en in isolatiecellen van Huizen van Bewaring geplaatst. Een maatregel die later door verschillende raadkamers ongedaan is gemaakt. Het gebruik van isolatie als maatregel komt veel vaker voor. Bij elke vorm van 'opstandigheid' wordt dit toegepast. Zeker als er sprake is van vluchtelingen die ook nog met andere vluchtelingen overleggen. Aan het eind van het jaar is er twee maal sprake van dat een personeelslid aangevallen wordt. In januari '93 vindt er een demonstratie van zo'n 30 vluchtelingen plaats op de binnenplaats met borden en spandoeken tegen hun detentie. En dan op 29 maart wilden zo'n 50 vluchtelingen gaan demonstreren. De direktie was hier achter gekomen en had ook geruchten over brandstichting gehoord, waarop de politie ingeschakeld werd. Zeven vluchtelingen werden overgeplaatst naar HvB Nieuwersluis. Woensdag 31 maart '93 herhaalde dit scenario zich alleen werd er niemand overgeplaatst. Vrijdag 2 april is er opnieuw onrust en worden weer vijf vluchtelingen overgeplaatst naar Nieuwersluis. Net als vroeger bij Schiphol-Oost kunnen we voor de toekomst onhoudbare toestanden gaan verwachten. Volgens Justitie is dit alles de schuld van vluchtelingen zelf. De laatste maanden drukt justitie zich uit in een terminologie als een groep onruststokers, raddraaiers en interim-direkteur van Huet heeft het er zelf over dat 5 a 10 procent van de bewoners duidelijk een criminele achtergrond heeft. Ook de hulpverlenersorganisaties krijgen verwijten. De advokaten zouden verantwoordelijke zijn voor de lange termijn van opsluiting doordat ze voor vermeende kanslozen toch gaan procederen en wij als Werkgroep Vluchtelingen zouden verantwoordelijk zijn voor de onrust. Bewijzen zijn er niet maar het wordt ons wel op 29 maart jl. verboden nog op bezoek te gaan. Justitie wil geen pottenkijkers. Zo zijn vorig jaar ook maanden lang kontakten tussen de pers en vluchtelingen tegengehouden. Het opsluiten van vluchtelingen wordt gebruikt als afschrikking. Het wordt tijd dat de politiek zich gaat beraden over het functioneren van de gevangenis. Een belangrijke reden waarom de politiek met deze gevangenis instemde was de 'semi-hotel' funstie. Na een jaar functioneren blijkt dat Justitie veel meer bezig is met grove middelen de 'orde' en 'rust' te bewaren dan met verzorging. Als grensbewaking heeft het gebouw weinig zin, aangezien slechts een klein deel van de vluchtelingen via Schiphol komt. Van dit aantal zijn zo'n 100 vluchtelingen via de gevangenis weer verwijderd terwijl er 80 alsnog zijn doorgelaten en een twintigtal op straat gezet. Kijken we dan naar het onrecht dat de vluchtelingen door deze detentie wordt aangedaan en de onmenselijke behandeling, dan zouden zelfs de voorstanders van een restrictief vluchtelingenbeleid zich af moeten vragen of het doel de middelen heiligt.