Verwijderingscentrum Ter Apel (mei 1998)
Rapport praktijk Ter Apel (november 1996)
Open brief 13 juni 1996 Verwijderingscentrum Ter Apel
Verwijderingscentrum Ter Apel (april 1996)
Chronologie Verwijderingscentrum Ter Apel (eind 1995)
Het verwijderingscentrum Ter Apel in het kader van het Nederlandse vreemdelingenbeleid (eind 1995)
Vergelijking tussen een gewoon AZC met het AZC dat in Ter Apel gepland is (eind 1995)
Verwijderingscentrum Ter Apel (september 1995)
Ter Apel, gevangenschap van afgewezen asielzoekers
en illegalen: Hoezo 50 jaar bevrijding? (begin 1995)
begin 1995
Ter Apel: Vluchtelingengevangenschap met aangehaakte opvang
Ter Apel, gevangenschap van afgewezen asielzoekers en illegalen. Hoezo 50 jaar bevrijding? Vorige week informeerde de staatssecretaris van Justitie de Tweede Kamer over een nieuw fenomeen in haar restriktieve beleid: Ter Apel, een 'verwijderingscentrum', in gewone taal een gevangenis voor technisch onverwijderbare vluchtelingen en illegalen. Bij deze gevangenis is een Asiel Zoekers Centrum aangehaakt voor vluchtelingen die technisch (nog) niet verwijderbaar zijn. Bij het geheel wordt een speciale verwijderingsunit van de Immigratie- en Naturalisatie Dienst ge‹nstalleerd. Uiteindeljk doel van Ter Apel is te laten zien dat verwijderen van vreemdelingen hoge prioriteit heeft. Bedoeld neveneffekt is het ontlasten van de reguliere opvang. Justitie zegt namelijk dat onuitzetbare vluchtelingen nu t‚ lang in de opvang blijven hangen en deze verstoppen. Zij vermeldt daarbij echter niet dat ook de meeste, ndere vluchtelingen veel te lang in de Opvangcentra blijven hangen. Onder andere komt dat doordat Justitie en gemeenten struktureel te weinig opvangplaatsen organiseren. Nu worden bijvoorbeeld ten bate van toeristen die meer opleveren gedurende het zomerseizoen de tijdelijke kontrakten van Justitie met hotels, pensions, campings, en bungalowparken voor opvang weer opgezegd en is er gedurende het toeristenseizoen nauwelijks vervanging. Dit opvangtekort is struktureel, problemen hieromtrent zijn dan ook te verwachten en te voorzien. We herinneren ons de extra opgezette militaire tentenkampen van vorige zomerseizoenen. Het wordt dan ook tijd dat Justitie haar (bewuste) wanorde-beleid eens herijkt in plaats van vluchtelingen weer als zondebokken aan te wijzen en hen op te sluiten. Technisch moeilijk verwijderbaren zijn er altijd geweest. Justitie wantrouwt bij voorbaat de informatie die de vluchteling/illegaal over zichzelf geeft. Vaak hebben vluchtelingen geen bewijsmateriaal bij zich, zoals geldige reisdokumenten. Ook gebeurt het dat landen van herkomst hen niet willen terugnemen, of dat het land van herkomst onbekend is. Dit levert komplikaties bij uitzetting en Justitie wil niets liever dan zoveel mogelijk uitzetten. Inmiddels straft de steeds restriktievere wetgeving het ontbreken van papieren af. Als 'de vreemdeling ter staving van zijn aanvraag tegen beter weten in reis- of identiteitspapieren, documenten of bescheiden heeft overgelegd die niet op hem betrekking hebben' wordt zijn of haar asielverzoek afgewezen. Ook overleggen van valse of vervalste papieren bestempelen het asielverzoek tot kennelijk ongegrond dus niet-inwilligbaar.Bij de opening in oktober vorig jaar van de twee aanmeldcentra, waarvan net als van Ter Apel en de grensgevangenis ook afschrikwekkende werking moet uitgaan, kondigde staatssecretaris Schmitz van Justitie haar 'justitieel bewaarcomplex' in Ter Apel al aan. Het voormalig NAVO-komplex wordt omgebouwd tot een Huis van Bewaring met aangehaakt Asiel Zoekers Centrum. Schmitz zegt dat zij met Ter Apel beoogt "meer dynamiek en snelheid te brengen in de uitvoering van het verwijderingsbeleid" en zij acht aanvullende maatregelen nodig ter daadwerkelijke intensivering van het verwijderingsbeleid. In ter Apel worden technisch niet of moeilijk uit te zetten afgewezen vluchtelingen vastgezet. Zij zouden een probleem voor de openbare rust, de openbare orde of de nationale veiligheid vormen. Bedoeld wordt dat zij wel eens zouden kunnen onderduiken. Konkrete aanwijzingen voor deze suggestieve beschuldiging zijn er verder niet, men baseert zich op 'redelijke vermoedens'. Niet ondenkbaar is dat afgewezen vluchtelingen en illegalen niets rest dan te moeten onderduiken in dit restriktieve tijdperk. De openbare orde heeft nergens last van, de vluchteling heeft een probleem. De uitzetting van technisch onuitzetbaren laat op zich wachten. Justitie beschuldigt deze vluchtelingen nu van non-co”peratief gedrag bij voorbereiding van hun uitzetting en vindt het blijkbaar verantwoord hen van hun vrijheid te beroven, een onevenredig zwaar machtsmiddel tegen een beroep op het asielrecht. Vluchtelingen hebben vaker geen paspoort of naar justiti‰le maatstaven geldige identiteitspapieren bij zich. In plaats van hen hiervoor gevangen te nemen zou Justitie zich kunnen afvragen waar¢m die papieren ontbreken. Het land uitvluchten op eigen naam kan namelijk gevaarlijk zijn omdat je bijvoorbeeld een gezocht opposant van een regime bent. Overigens wordt aan vluchtelingen die w‚l een paspoort hebben hen dit vaak tegengeworpen met argumenten dat je je land niet zomaar op eigen naam kunt verlaten!
Justitie roept al langer dat velen weigeren mee te werken aan het vaststellen van hun identiteit. Uiteraard komt verzwijgen van afkomst wel voor, om gevreesde uitzetting te voorkomen. Maar velen werken wel degelijk mee, kunnen hun nationaliteit echter niet middels identiteitspapieren aantonen. Zij worden dan bijvoorbeeld bij diverse ambassades gepresenteerd, bij vreemdelingen in detentie gaan daar vaak maanden overheen. Dit gebeurde ook vanuit het voormalige 'grenshospitium', de grensgevangenis voor vluchtelingen die nu tot illegalengevangenis is omgedoopt. Vluchtelingen verleenden medewerking, soms ging men zelfs in hongerstaking om presentatie af te dwingen. Uiteraard waren er ook vluchtelingen die niet vrijwillig bij autoriteiten van hun land wilden worden gepresenteerd uit angst voor represailles. Deze vluchtelingen werden geboeid afgevoerd naar de ambassade, die op zijn beurt niet aan presentatie wilde meewerken. Uiteindelijk werden velen dan z¢ uit detentie op de straat gedumpt, geen opvang, g‚‚n eten, géén dokter, hopeloos en mensonterend beleid dat dwingt tot illegaliteit. Dit bewust onthouden van opvang en illegaliseren door het beleid gebeurt ook bij uit Aanmeldcentra afgewezen asielzoekenden die al dan niet tegen afwijzing procederen.
Nu is er met Ter Apel dan een nieuwe fase ingeluid van de afwijzingsmachine: deze vluchtelingen worden gevangen gezet. De termijn in Ter Apel zou drie maanden vrijheidsberoving zijn. Maar de ervaring leert en Justitie zegt het zelf ook, dat de termijn vaak wordt overschreden, momenteel tot acht maanden. In de kazerne in Tilburg, de grote illegalengevangenis die net ‚‚n jaar oud is, zitten er vluchtelingen bijvoorbeeld al 9 maanden gevangen.
Ook de staatssecretaris roept dat er onvoldoende celcapaciteit is, hetgeen een obstakel is in haar verwijderingsbeleid. Zij gebruikt deze wandiskussie om Ter Apel te legitimeren, terwijl Nederland zo langzamerhand wordt volgebouwd met vreemdelingencellen. In Ter Apel verschijnt een capaciteit voor 300 gevangenen en in bijbehorend Asiel Zoekers Centrum 300 zijn plaatsen, alwaar de om beleidsmatige redenen (nog) niet verwijderbare vluchtelingen worden geplaatst. De gekombineerde versie is een experiment. De selektiekriteria voor gevangenschap of opvang in het centrum zijn onduidelijk. Bij degenen die in het gevangenisgedeelte komen moet in ieder geval een last tot uitzetting liggen, waarbij "de noodzaak van de maatregel steeds op basis van concrete feiten en omstandigheden ge‹ndividualiseerd dient te worden". Als niet voldoende grond is voor bewaring wordt het opvang in het centrum waar geen vrijheidsontneming plaatsvindt. Maar waarom een asielzoekerscentrum z¢ vastgeplakt aan een gevangenis? Van opvang naar detentie is zo wel een hele korte route. Ook kan de bewaking een oogje in het zeil houden bij het gehele centrum.
Justitie denkt de termijn van 8 maanden die nu volgens haar voor technisch onuitzetbaren in de Opvangcentra staat kan worden teruggebracht tot 3 maanden in Ter Apel. Opmerkelijk genoeg zitten andere vluchtelingen ook veel te lang in Opvangcentra! Indien na 3 maanden detentie nog niet tot uitzetting kan worden overgegaan wordt betrokkene op straat gedumpt zonder opvang. Nu al weet Justitie te voorspellen dat dit 25 % van de gedetineerden betreft die "blijvend non-co”peratief gedrag" tonen. Alsof je vanuit een positie als gevangene de keuze kunt maken non-co”perartief te zijn. De terugkeerfunktionarissen regelen je uitzetting echt wel! Het is een stok om de hond te slaan.
Justitie zegt dat de intensivering van binnenlands en mobiel vreemdelingentoezicht en de toevoegingen van personeel aan dit toezicht (marechaussee) betekenen, dat er meer vreemdelingenbewaring moet worden toegepast. Een cirkelredenering. M‚‚r toezicht, dus m‚‚r oppakbeleid, dus m‚‚r personeel, dus n¢g m‚‚r oppakbeleid...dat is makkelijk scoren in deze tijd van identificatieplicht en zogeheten paasoffensieven, jacht op illegalen. En dat terwijl Justitie beweerde dat met haar Aanmeldcentrummodel het aantal asielverzoeken juist was afgenomen omdat de centra een afschrikwekkende werking hebben en het aantal afwijzingen is gestegen. Nu vergeet Justitie gemakshalve even dat zij zelf weer illegalen kweekt door afgewezenen vanuit aanmeldcentra op stations te deponeren en ze ondertussen mee te tellen als uitgezet in de statistieken. En het bewust illegaliseren van vluchtelingen levert weer meer personeel en meer cellen en werkverschaffing op voor (vreemdelingen)politie en marechaussee, die dan weer intensiever dienen op te sporen. Ook vergeet Justitie dat zij weer velen terugstuurt naar de 'veilige derde landen', zoals Belgi‰ en Duitsland, alwaar het aantal immigranten daarmee dan weer stijgt. Justitie beoogt nu met Ter Apel:
**een signaal te doen uitgaan dat zij serieus werk maakt van het verwijderen van vreemdelingen, zij wil dus scoren ter opvijzeling van eigen imago en ten koste van vluchtelingen, **een signaal te doen uitgaan dat non-co”peratief gedrag niet wordt beloond, dus zij straft mensen die niet voor hun eigen uitzetting tekenen met gevangenisstraf af, **door gericht op één centrale lokatie verwijderingsinspanningen te bundelen sneller en effektiever te kunen uitzetten. **op termijn van Ter Apel een preventieve werking te doen uitgaan op de instroom, dus zij wil afschrikwekkende werking door een dergelijk gevangenissysteem, zodat de immigratie nog verder terugloopt.
Zij vergeet dat gedwongen immigratie zich niet k n laten beheersen en afschrikken. Zij vergeet ook hand in eigen boezem te steken en zich te buigen over eigen wanbeleid, namelijk de opeenstapeling van strenge maatregelen die stuk voor stuk hun doel voorbij schieten maar wel een hoop menselijk leed veroorzaken. Het zou raadzaam zijn het kortzichtig en korte termijn denken eens te vervangen door anders denken over migratie en zoeken naar duurzame oplossingen op mondiaal nivo voor gedwongen immigratie.
