Inleiding
oktober-november
augustus-september
juni-juli
april-mei
november 1996
APRIL
26-04-1996De Centrale Opvang Asielzoekers (COA) presenteert het AZC-deel (Asielzoekerscentrum) van het ver-wijdercentrum (Vc) Ter Apel aan de media. Het centrum is bedoeld voor zogeheten 'technisch moeilijk verwijderbare' uitgeprocedeerde asielzoekers. Het is een noodopvang van 100 plaatsen. De opvang heeft een maximale termijn van drie maanden.
Dit betekent het verzorgen van 'bed, bad en brood'. In het definitieve centrum zullen 300 plaatsen voor vluchtelingen komen. Tijdens de presentatie spreekt de COA van het aanbieden informatica-, metsel-, las- en schildercursussen om vluchtelingen vaardigheden bij te brengen. Net als in een onderzoekscentrum (OC) moeten de bewoners van het AZC Ter Apel zich beschikbaar houden voor de Immigratie- en Naturalisatie Dienst (IND). Dat betekent twee keer per dag melden. Daarnaast wordt per persoon een intensief verhoor- programma opgesteld. Dat houdt in dat op onregelmatige tijdstippen interviews met de IND over de asielzaak en in verband met identiteitsonderzoek plaatsvinden. Dat betekent dat de vluchteling sterk in zijn of haar bewegingsvrijheid is beperkt. Zo is een bezoek aan advocaat of kennis in een ander deel van het land nauwelijks mogelijk.
De kamerfracties van VVD en CDA vinden dat 'vrijwillig' naar Ter Apel reizen wat veel gevraagd is van mensen die vaak toch al niet zo'n rooskleurig toekomstbeeld hebben. Het begeleiden naar Ter Apel in speciaal busvervoer zou garanties moeten geven voor aankomst in het Vc. Beide fracties vrezen vlucht op weg naar Ter Apel, mensen moeten niet in de verleiding komen om 'in de verkeerde trein te stappen'.
De IND spreekt over 8.000 uitgeprocedeerde asiel-zoekers onder de 30.000 asielzoekers in de 73 asielcentra in Nederland, die worden aangeduid als technisch moeilijk verwijder- baren. Directeur Jan Mulder van het AZC zegt dat de asielzoekers niets misdaan hebben, maar verwacht wel een gespannen situatie in het centrum. Mensen worden voorbereid op terugkeer en wordt hun eigen verantwoordelijkheid teruggegeven. Als het centrum schoonmakers moeten inhuren bij het ingebreke blijven van de vluchtelingen, moeten de vluchtelingen dat betalen, zegt Mulder. "Wij gaan de mensen vertellen als ze verslonzen, zij straks een extra probleem krijgen." Na drie maanden zijn de asielzoekers volgens Mulder zeker weg. Om emo-tionele binding met de bewoners van Ter Apel te voorkomen zullen vrijwilligers niet worden aan-gemoedigd er te komen werken. Beheersbaarheid staat centraal in het centrum. In het centrum zal een vrij streng regime heersen. Er zijn meer regels en er is meer controle.
Maarten Visser, stafmedewerker van de COA, beweert dat mensen na drie maanden weer terug gaan naar een gewoon asielzoekerscentrum. Liesbeth Rensman, woordvoerster van het Ministerie van Justitie laat weten dat mensen die niet aan hun eigen uitzetting meewerken hun recht op voorzieningen verliezen.
Burgemeester Euverink van Vlagtwedde spreekt van perspectief voor Ter Apel aangezien het asiel-zoekerscentrum 350 arbeidsplaatsen oplevert. De eerste kennismaking van de pers met het centrum levert allerlei beschrijvingen op zoals: verdwijn-centrum, naargeestige locatie, Kamp der Hopelozen en andere benamin- gen.
Schmitz noemt het Vc aanvankelijk 'justitieel verblijfscentrum', later 'verwijderingscen- trum', 'verwijdercentrum' en uiteindelijk 'vertrekcentrum'.
28-04-1996
Op deze zondag organiseert de Werkgroep Vluchte-lingen Vrij uit Groningen een picketline bij de opening van het Vc onder het motto 'Laat Ter Apel geen Westerbork zijn' uit protest tegen het Vc.
29-04-1996
De eerste vluchtelingen komen aan in het verwijder-centrum. Het gaat om een gezin van uit Macedoni‰, ouders met twee dochtertjes.
Druppelsgewijs komen vluchtelingen binnen. In de aanvangsfase is er een tiental.
MEI
02-05-1996Handelsonderneming Sindorf wil investeren in Ter Apel op het voormalig Navo-terrein. Het bedrijf wacht nog op een zeer omvangrijk milieu-onderzoek alvorens de contracten worden ondertekend. Milieudeskundigen blijken al vanaf oktober 1995 het terrein te onder-zoeken. Volgens ingewijden gaat het niet om verontreiniging veroorzaakt door Defensie, maar om huisvuil uit de stad Groningen. Defensie zou de grond schoon hebben opgeleverd aan Justitie, maar daarover bestaat onduidelijkheid, rapportage daarover is niet publiekelijk verschenen.
Sindorf houdt zich aanbevolen voor investering in de infrastruktuur op het terrein.
10-05-1996
"Het klinkt hard, maar het is duidelijk: de eerste 18 vluchtelingen die de afgelopen dagen op het voor-malige Navo-depot in Ter Apel zijn gearriveerd hebben hun 'eindstation' in Nederland bereikt. Feit is dat de 18 huidige bewoners in afwachting van het vliegtuig van de Nederlandse Staat in Ter Apel nog bed, bad en brood krijgen met als 'toetje' sport, recreatie en cursussen (schilderen, lassen, informatica). En daarna moeten ze 'netjes uitstromen'. Daarmee is het centrum in ter Apel een unieke voorziening in Europa," zegt directeur Mulder.
De plaatselijke SRV-winkelier rijdt twee keer per dag het terrein op. "Want," zegt Mulder in een interview, "...de mensen moeten zelf in hun levensbehoefte voorzien." De cursussen, zo blijkt later, gaan pas maanden later van start.
14-05-1996
Kinderen van asielzoekers uit het Vc Ter Apel gaan naar een gewone school. De lagere schoolleerlingen uit het Vc gaan naar een basisschool in Musselkanaal, de middelbare scholieren naar Stadskanaal.
21-05-1996
Internationaal vastgelegde rechten van de mens worden in het onlangs nieuw geopende centrum voor uitgeprocedeerde asielzoekers in Ter Apel met voeten getreden. Dat is de klacht van de Provinciale Raad van Kerken van Groningen. Dr. A.A. van den Broek van de Provinciale Raad van Kerken noemt het centrum in Ter Apel onmenselijk. Hij zegt dat de betrokken asielzoekers het slachtoffer worden van een falend toelatingsbeleid.
Emeritus-RK-pastor A.C. Heijermans van de stedelijke Raad van Kerken in Groningen spreekt van con-centratiekampachtige praktijken. Mevrouw G. Molegraaf-Huigens (Hervormde Kerk) noemt het geen toeval dat het Ministerie van Justitie voor Ter Apel heeft gekozen. "Ter Apel ligt vlakbij de grens. Dat biedt de mogelijkheid om deze mensen te dumpen in Duits-land." Dit is overigens in strijd met de Schengen-akkoorden. Volgens mevrouw Molegraaf worden werklozen in Ter Apel en omgeving in gewetens- nood gebracht.
De COA reageert hoofdschuddend op de beschuldi-gingen. Zij wijst op de steun in de Tweede Kamer en die van de Ter Apeler bevolking.
22-05-1996
De inrichting van een overlegcommissie voor het Verwijdercentrum Ter Apel waarin directie (COA), gemeente, politie en enkele mensen uit Ter Apel deelnemen, wordt aangekondigd. De functie en status van de commissie zijn onduidelijk. In ieder geval is het het informeren van de bevolking en het oplossen van problemen.
24-05-1996
Drie Palestijnen uit Libanon, twee mannen en een vrouw, gooien uit protest tegen hun verblijf in het centrum een fiets in een badkamer en twee rijwielen door ruiten. De Palestijnen veroorzaken brand in een kamer. Er volgt een vechtpartij met de politie. De Palestijnen worden door de politie weggebracht. De vluchtelingen vinden dat de Neder- landse regering hen in de steek laat. De Palestijnen zijn volgens de politie vreemdelingen die in Nederland geen asiel krijgen maar 'technisch moeilijk verwijderbaar' zijn omdat de Immigratie en Naturalisatie Dienst niet weet naar welk land ze moeten worden uitgezet.
Een Eritrese vrouw gaat in honger- en dorststaking, als verzet tegen verwijdering naar Eritrea; ze vreest bij terugkeer voor haar leven en dat van haar dochtertje van 4 jaar. De vrouw moet een verklaring ondertekenen dat zij vrijwillig in hongerstaking is gegaan.
Van overheidswege volgt de standaardreactie dat deze actie geen gevolgen zal hebben voor de beschikking op haar asielverzoek.
27-05-1996
Enkele vluchtelingen houden een televisie-interview met journalisten. Zij hebben de hulp van kerken hierbij ingeroepen. Het blijkt dat zij de dag daarvoor uit naam van velen in het verwijdercentrum beroep hebben gedaan op de kerk, vlak na de kerkdienst op eerste Pinksterdag. Zij overhandigen daarbij aan de kerk een lijst met handtekeningen van alle bewoners uit het centrum. Zij verzoeken de kerk naar het centrum te komen om, als onafhankelijke instantie, hun stemmen te horen. Nog diezelfde middag komen mensen uit de kerk op bezoek in het verwijdercentrum. De vluchtelingen vertellen hen over de valse voorwendselen waaronder vluchtelingen naar Ter Apel geloodst zijn, zoals: je gaat naar een nieuw, ruim en comfortabeler AZC met eigen kookgelegenheid. Ook vertellen vluchtelingen dat er al twee mensen met onbekende bestemming (MOB) zijn verdwenen en dat een derde man, die door de politie dronken was aangetroffen, niet meer gesigna- leerd is in het Vc. Zijn bagage is op het centrum achtergebleven.
eind mei 1996
De Eritrese vrouw in honger- en dorststaking maakt het heel slecht en roept de hulp van de kerk in Ter Apel in. Haar nieren functioneren niet meer. Een onafhankelijke arts wordt ingeschakeld. Ze wordt per ambulance naar het ziekenhuis vervoerd. Ze wil de verantwoordelijkheid voor haar dochtertje aan een andere vluchtelinge geven. De heer Baljon, hoofd unit verwijdering van de IND, beschikt echter anders. Het kind wordt naar een huis voor Alleenstaande Minderjarige Asielzoekers (AMA) gebracht, de moeder krijgt aanvankelijk niet te horen waar dat is. Later wordt een bezoek van het dochtertje aan de moeder geregeld door tussenkomst van Inlia.
