'Ohne Papiere in Europa'

In april 2000 is in Duitsland een boek gepubliceerd onder de titel 'Ohne Papiere in Europa'. Het boek beschrijft de positie van illegale migranten in Frankrijk, Engeland, Duitsland, Belgie, Polen, Spanje, Italie, Zwitserland, Oostenrijk en Portugal.

In Europa is de laatste jaren een beleid ontwikkeld door afzonderlijke lidstaten van de EU waarbij de aankomst als vluchteling op een luchthaven of het overschrijden van een Schengen-buitengrens al snel het predikaat 'illegaal' oplevert. In steeds meer landen worden migranten als gevolg van een restrictief beleid in de illegaliteit gedwongen en verminderen tegelijkertijd hun overlevingskansen. Deze 'illegalen' hebben met elkaar gemeen dat zij niet beschikken over verblijfspapieren, maar verschillen vooral van elkaar: door hun verleden, hun positie en hun manieren om het hoofd boven water te houden. Illegalisering levert daarom een veelzijdig en complex beeld op.

Overheden lijken een zeker belang te hebben bij de aanwezigheid van illegalen. Allereerst is er de behoefte aan goedkope arbeidskrachten. De aanwezigheid van illegalen wordt tevens aangegrepen om maatregelen te treffen tegen migranten in zijn algemeenheid. De door velen geaccepteerde uitsluiting van groepen migranten behelst het gevaar dat deze ook andere sociale groepen zal treffen. Het negatieve beeld over illegalen wordt bevestigd door de voortdurende restrictieve wetswijzigingen, waarmee zolangzamerhand een identiteit van 'de illegaal' is gecreeerd als agressief en crimineel. Steeds onduidelijker lijkt de scheiding te worden tussen hetze en wetgeving.

In verschillende Europese landen is het desondanks gekomen tot politieke zelforganisatie van illegalen. Het meest tot de verbeelding sprkende organisatie is wellicht die van de 'sans papiers' in Frankrijk, maar ook in Belgie, Nederland en Duitsland heeft er het nodige bewogen in de vorm van kerkasiel en hongerstakingen. Langzaam beginnen er ook onder deze groepen internationale verbanden te ontstaan.

Het boek bevat, naast een meer algemene inleiding, beschrijvingen van de positie van illegalen in verschillende landen, opgetekend door mensen en organisaties die in hun dagelijkse praktijk veel te maken hebben met illegalen. Het hoofdstuk over Nederland is geschreven door het Autonoom Centrum. In een apart hoofdstuk wordt aandacht besteed aan de specifieke positie van vrouwen. Tot slot bevat het boek een kort overzicht van recente ontwikkelingen in het beleid binnen de EU.

'Ohne Papiere in Europa; Illegalisierung der Migration - Selbstorganisation und Unterstutzungsprojekte in Europa'
288 p. 15,- DM
ISBN 3-924737-49-5
uitg. Schwarze Risse*Rote Strasse
Gneissenaustrasse 2a, 10961 Berlin

Ondertussen is ook een Engelse vertaling beschikbaar. Te verkrijgen bij het Autonoom Centrum, 15 gulden.