Voorwoord

Rondom de invoering van de identificatieplicht rolden steeds meer klachten binnen bij het Autonoom Centrum. Verhalen over willekeur, racisme en gericht opsporen. Niet alleen bij binnenkomst in Nederland, op Schiphol of aan de grenzen met Belgiä en Duitsland, maar ook op straat en steeds vaker aan de balie worden mensen gecontroleerd. Aanleiding genoeg voor nader onderzoek.
Want hoe wordt er nu gewerkt met de legitimatieplicht en wat zijn eigenlijk de gevolgen?

In het kader van het vreemdelingentoezicht kan in theorie iedereen op persoonsgegevens kan worden gecontroleerd. De praktijk van (st)aan(de)houdingen door controlerende ambtenaren laat zien, dat zwarte/gekleurde mensen vaak zonder directe aanleiding een identificatiebewijs moeten kunnen tonen. Zij worden steeds vaker geconfronteerd met controle en registratie. De gevolgen daarvan zijn vaak rampzalig: soms wekenlang in onzekerheid over de toekenning van een voorziening, altijd maar weer dat gevoel gecontroleerd te worden en voor mensen zonder verblijfsvergunning vaak maandenlange opsluiting,
waarop uitzetting volgt of dumping op straat, terug de illegaliteit in.

Aanvankelijk was het moeilijk klachten te signaleren. Er is geen coÓrdinerend klachtenmeldpunt. Bovendien klagen mensen met een zwakke rechtspositie niet zo snel over racistisch optreden van politie of loketbeambten. Mensen zijn vaak bang dat klagen hun verblijfspositie in gevaar brengt.

Na invoering van de identificatieplicht bleek dat ook bij andere organisaties die met vluchtelingen/migranten werken, klachten over de identificatieplicht en persoonsregistratie binnensijpelden.
Via rondgestuurde vragenformulieren hebben we een aantal van die klachten achterhaald
en verwerkt in dit onderzoek.
Deze klachten vormden de kern van dit onderzoek. Als rode draad lopen de beschrijvingen van de persoonlijke verhalen door de hoofdstukken heen. De hoofdstukken geven de verschillende onderdelen van controle- en beheersingstechnieken weer,
evenals het (internationale) beleid daaromheen.

Omwille van de leesbaarheid is alleen de mannelijke taalkundige vorm gebruikt,
waar ook de vrouwelijke wordt bedoeld.

We hopen dat deze brochure bijdraagt tot een wereld die van iedereen is.
Daarin past geen overdreven controle- en beheersingsbeleid, maar menswaardigheid.

Bij deze willen we iedereen die aan het totstandkomen van deze brochure meewerkte daarvoor bedanken. Onze dank gaat hierbij speciaal uit naar de mensen die hun klacht aan ons toevertrouwden. De namen van deze mensen zijn voor van hun bescherming veranderd.

Amsterdam, juni 1996
Autonoom Centrum

(volgend hoofdstuk...)