december 1992

Illegalen als zondebok

Het gaat slecht in Nederland. Er is sprake van economische stagnatie, sociale voorzieningen worden afgebroken en de werkloosheid blijft groot. Wie is daar schuldig aan? De laatste maanden blijkt een zondebok gevonden zijn: 'de illegalen'. Zowel politici, delen van de pers als anderen blijken zich daar in gevonden hebben. De illegalen pakken 'ons' werk af en maken misbruik van onze voorzieningen. Verder zijn ze vaak crimineel en zijn dus een bedreiging voor onze 'rechtsstaat'. Hebben we dit soort vooroordelen in het verleden niet vaker gehoord?

De illegalen zijn de zwakste groep in onze samenleving; zowel als economische groep als door het feit dat zij illegaal zijn waardoor hun stem niet gehoord wordt en zij geen rechten hebben. Een makkelijk slachtoffer dus. Laten we eens naar de feiten kijken. Dat 'de illegalen' misbruik van sociale voorzieningen zouden maken, wordt door geen enkel feit aangetoond. Natuurlijk zijn er illegalen die dat doen, maar het overgrote deel van de illegalen zal juist voorkomen om waar dan ook geregistreerd te raken. De ervaring van ons en andere vluchtlingengroepen is juist dat illegalen geen enkele toegang tot wat voor voorziening dan ook hebben. Zelfs medische voorzieningen zijn onbereikbaar omdat illegalen te bang zijn om naar een dokter te gaan wegens eventuele registratie. Het aantal illegalen dat misbruik maakt valt in het niet bij bijvoorbeeld 'witte' kapitaalkrachtige Nederlanders en bedrijven die misbruik maken van belastingwetgeving. Dit gaat om miljarden. Kunnen we daar niet de prioriteit leggen, dan blijven de sociale voorzieningen ook betaalbaar. "Illegalen pakken ons werk af". Onzin: illegalen doen werk onder omstandigheden die sinds begin deze eeuw eigenlijk niet meer zouden mogen bestaan in Nederland. Voor een paar gulden per uur tot 14 uur per dag werken zonder enige bescherming of rechten. Als dit werk (glastuinbouw, schoonmaakbranche, kleding-ateliers, horeca en de bouw) opgevuld zou moeten worden door werklozen, zouden op z'n minst minimumloon en sociale premies betaald moeten worden. Wanneer dit gebeurt, zullen diverse producten in prijs omhoog schieten, wat (ook) nadelig is voor onze konkurentie-positie met het buitenland. Ook de gehele toeristenindustriem, met als belangrijke tak de horeca, draait op illegalen en zwartwerkers. Met andere woorden: illegalen zorgen voor een deel voor onze welvaart, maar hebben daar geen profijt van. Hetzelfde speelt zich af op mondiaal niveau. Doordat o.a. het Westen lage grondstofprijzen kan afdwingen van Derde Wereld landen, worden er grote winsten gemaakt en is onze welvaartstaat mogelijk. Dit is een van de redenen waarom er in Derde Wereld landen sprake is van grote armoede met als gevolg dat mensen naar hier vluchten. Ook vluchten veel mensen voor oorlog. Oorlogen die gevoerd worden met wapens uit het Westen en waar gigantische winsten mee gemaakt worden. Oorlogen en onderdrukking door dictators die gesteund worden door het Westen: Saddam Hoessein in Irak tot vlak voor de Golfoorlog, Mobutu in Zaire enz.. Is het dan raar dat mensen hierheen vluchten? Wij, het westen, propageren toch dat we het enige demokratische systeem hebben? We doen toch niet anders dan reklame maken voor onze luxe in de hele wereld? Maar in plaats van al die vluchtelingen met open armen te ontvangen en onze welvaart te delen, worden ze gecriminaliseerd en teruggestuurd. Want illegaliteit zou criminaliteit in de hand werken. Is het niet zo dat bezuinigingen, de afbraak van sociale voorzieninegen en het gebrek aan enig vertrouwen in 'de politiek' de voornaamste redenen zijn voor de crimnialiteit. Het aandeel van illegalen binnen de criminaliteit is een te verwaarlozen factor. Als Kosto (en niet alleen Kosto) nu elke keer totaal ongefundeerde dubieuze uitspraken doet, dan is hij niet meer en minder dan een wegbereider van racistische vooroordelen. Zeggen of de suggestie wekken dat illegalen misbruik maken van voorzieningen, onze banen afpakken en allemaal uitgezet moeten worden (dit alles geheel in tegenspraak met rapporten en onderzoeken waaronder de rapporten van de commissie Mulder en commissie Zeevalking), leidt de aandacht van oorzaken af en speelt in op een 'gesundes Volksempfinden'. Wie heeft er eigenlijk last van illegalen? Dat alle illegalen uitgezet zouden moeten worden is onmogelijk en kan de overheid op geen enkel wijze waarmaken. Daarmee is het kleine stap naar een situatie waarin mensen, gesteund door uitspraken van de overheid zelf, een handje mee gaan helpen. Waar dit toe leidt, zien we in Duitsland. Men kan zich niet aan de indruk onttrekken dat Kosto (maar eigenlijk de hele PvdA) momenteel bezig is, over de ruggen van de illegalen, stemmen te winnen in de oude wijken van de grote steden. Door te wijzen naar de illegalen en geen oplossingen te bieden, nemen racisme en vooroordelen toe. Dit geeft weer druk op de politiek die steeds meer extreem-rechtse standpunten in gaat nemen. Deze wisselwerking tussen politiek en delen van de bevolking vertoont een neergaande spiraal wat illegalen (maar ook migranten en legale vluchtelingen) betreft. Uitbuiting van illegalen moet tegengegaan worden door het voor ze op te nemen en door 'normale' arbeidsvoorzieningen en lonen te eisen. Laten we wat aan de oorzaken van honger en oorlog doen in plaats van de slachtoffers aan te pakken. De laatste jaren hebben zich een aantal vluchtelingengroepen en kerken zich sterk gemaakt voor illegalen vluchtelingen. Het is te hopen dat dit er steeds meer zullen worden en dat meer mensen, zoals wij, illegalen vluchtelingen onderdak of andere hulp willen bieden. Ondertussen zal er doorgegaan moeten worden om te ageren tegen de verloedering van de politiek en op te komen voor werkelijke oplossingen zowel nationaal als internationaal.