In het Parool van 14 oktober staat een artikel over het project Zoeklicht dat aan het wankelen is gebracht door een actie van het Autonoom Centrum op 11 juni jongstleden. Aanleiding voor het stuk is een vergadering van B&W op 15 oktober. De teneur van het artikel is dat er sprake zou zijn van een conflict tussen een betrekkelijk kleine groep activisten en de gemeente Amsterdam. De realiteit is anders.
Het Zoeklicht-project is ooit begonnen als een onderzoek naar onrechtmatige bewoning van distributiewoningen, maar al snel uitgegroeid tot een onderzoek naar 'onrechtmatige bewoning en daarmee samenhangende fraude met bijstandsuitkeringen en huursubsidie'. In het kader van het project worden de bestanden van verschillende gemeentelijke diensten en woningverhuurders vergeleken, waarna vervolgens een selectie van woningen wordt bezocht. Vanaf de start van het project, nu ruim vier jaar geleden, zijn er klachten van bewoners die zich tijdens de huisbezoeken voelen geintimideerd door de overvalmethode die binnen Zoeklicht wordt gehanteerd. Niet alleen omdat de huisbezoeken niet worden aangekondigd, maar ook door de suggestieve en soms intimiderende vraagstelling van de ambtenaren die (altijd per twee) op bezoek komen. Van de zijde van huurteams is kritiek gekomen op Zoeklicht, omdat het project huurders afschrikt en daarmee het werk van de huurteams bemoeilijkt. Ook binnen diverse Amsterdamse stadsdelen staat men kritisch tegenover het project. Zou vielen er in Oud-West zeer kritische geluiden te horen van de zijde van het Wijkopbouworgaan, Solidariteitscomitee, Bijstandsbond en de Werklozen Belangenvereniging. Groen Links, PvdA en de fractieleider van de VVD toonden zich tegenstander van Zoeklicht. De Sociale Dienst besloot in Oud-West pas mee te werken aan Zoeklicht nadat de dienst daartoe door de wethouder gedwongen was. De Sociale Dienst heeft vaker laten doorschemeren te twijfelen aan de meerwaarde van het Zoeklicht-project. Kritische geluiden waren ook te horen in Westerpark, de Pijp/Zuid en in Oost. Ook het Amsterdams Steunpunt Wonen heeft kritiek op de reikwijdte van het onderzoek. Tot slot heeft ook de Registratiekamer heeft zich in een advies kritisch uitgelaten over Zoeklicht en vooral over het voornemen het project uit de breiden met de Belastingdienst, de Gemeentebelastingen, het Energiebedrijf Noord West en de Sociale Verzekerings Bank. Kern van de kritiek op Zoeklicht is niet alleen de privacy-schendende aspecten die het met zich meebrengt, maar meer algemeen kritiek op het geloof in toenemende controle als probleem-oplossend middel en de sfeer die dergelijke onderzoeken met zich meebrengen; een sfeer waarin het als normaal wordt beschouwd tot in je eigen huis onderzocht te worden omdat je in een 'betaalbare' woning woont en de pech hebt aangewezen te zijn op een uitkering of huursubsidie. Aan de strukturele oorzaak van onrechtmatige bewoning - een te kort aan goedkope woningen voor bv. starters op de woningmarkt - verandert Zoeklicht niets. Daarnaast speelt er het probleem dat Zoeklicht juist slachtoffers maakt onder de meest kwetsbare groepen op de woningmarkt - mensen zonder verblijfsvergunning horen daar ook bij.
Al met al reden genoeg voor acties tegen het project. Deze acties resulteerden in een tijdelijk stopzetten van Zoeklicht na de actie van het Autonoom Centrum (AC) op 11 juni. De op de website van het AC geplaatste foto's van medewerkers van Zoeklicht zijn weggehaald omdat Zoeklicht werd gestopt en niet onder dreiging van juridische stappen. Er is zelfs geen aangifte tegen het AC gedaan. Wel volgde begin juli inderdaad een gesprek met Stadig, raadsleden en ambtenaren. In onze ogen een open gesprek, waarin voor ons duidelijk werd dat er ook van de zijde van de gemeente twijfels waren over de effecten van het onderzoek en het feit dat voornamelijk onderhuurders die geen kant op kunnen het slachtoffer worden. Stadig nodigde ons uit voor een komende commissievergadering waarin verder gepraat zou worden over Zoeklicht en de kritiek er op. Dat had afgelopen woensdag moeten gebeuren maar is niet doorgegaan. In plaats daarvan ligt er nu een voorstel om met Zoeklicht te stoppen of ondergronds te gaan. Een derde optie, Zoeklicht doorzetten, is vergezeld van een uitgebreide brief van de gemeente-advokaat met een scala aan juridische mogelijkheden om aan de acties van het AC een einde te maken. Het verbaast ons dat een open gesprek slechts resulteert in een dreiging ons voor de rechter te slepen en op deze manier een inhoudelijke discussie over de wenselijkheid van een ontwikkeling als Zoeklicht uit de weg te gaan. Het zou ons ook verbazen als de acties het einde van Zoeklicht zouden betekenen en vragen ons af of de gemeente niet vooral zoekt naar een manier om Zoeklicht zonder pottekijkers en kritiek door te zetten en uit te breiden. Het AC zal daarom doorgaan met acties en de discussie aan blijven gaan over Zoeklicht.
AUTONOOM CENTRUM
|
