|
|
|||
 |
Ervaringen met Zoeklicht |
|||||||||||||||||||
| • Bij een man bellen twee heren aan die zich voorstellen als medewerkers van Zoeklicht. Meestal stelt men zich trouwens voor als medewerker van de Stedelijke Woningdienst. Op verzoek van de bewoner tonen de heren hun legitimatie. Ze vragen de bewoner of hij bezwaar heeft mee te werken aan een enquete. De enigszins overdonderde bewoner laat hen binnen. Hij weet niet, en krijgt ook niet te horen, dat je deze controleurs niet binnen hoeft te laten. De heren willen van alles weten over zijn woon- en werksituatie. Ze slaan een denigrerende toon aan bij het stellen van de vragen. Ze vullen formulieren in en pas bij het verlaten van het adres geven zij uitleg over het project Zoeklicht. De bewoner ervaart dit bezoekje als een ernstige aantasting van zijn persoonlijke levenssfeer. • Een vrouw, hoofd van een éénoudergezin krijgt bezoek van twee sociale rechercheurs. Zij komen langs op basis van een ‘tip' dat er ‘samenlevingsfraude' op dit adres zou plaatsvinden. Deze ‘tip' zou afkomstig zijn uit een voorloper van het project Zoeklicht, ook een samenwerkingsverband van diverse diensten/bestanden. De vrouw laat hen niet binnen. De rechercheurs vertrekken weer met de mededeling dat wanneer zij hen niet binnenlaat haar uitkering zal worden stopgezet. Dat geschiedt inderdaad. Terwijl je het recht hebt deze rechercheurs, die wel opsporingsbevoegdheid hebben maar geen huiszoekingsbevel of last tot binnentreden, niet binnen te laten. De Sociale Dienst redeneert dat zij onvoldoende informatie heeft om te kunnen bepalen of de uitkering wel of niet terecht wordt verstrekt. De Sociale Dienst hanteert allerlei ingewikkelde redeneringen om de verhouding tussen ‘zwijgrecht' en ‘informatieplicht' te bepalen. In de praktijk werkt de sociale recherche met ‘overvaltechnieken', onaangekondigde adrescontroles, en dat werkt: mensen doen de deur open en de controleurs staan binnen. De vrouw wordt doorgezaagd over haar privéleven: of ze een relatie heeft met een man, zo ja, met wie, waar woont hij, wat voor inkomen heeft hij? Komt hij vaak op dat adres, zijn er gemeenschappelijke girorekeningen? Heeft mevrouw - indien er kinderen zijn van een andere man- nog relaties met vorige mannen? Uiteindelijk blijkt van ‘samenlevingsfraude' geen sprake en wordt de uitkering van de vrouw hervat. • Tijdens een uitvoering van Zoeklicht najaar ‘98 krijgt een man ‘s ochtends vroeg bezoek van een team dat zich voorstelt als woningbouwvereniging ‘Eigen Haard'. De bewoner doet open denkend dat het de Technische Dienst van ‘Eigen Haard' is. Er ligt namelijk een lange lijst klaar met mankementen die de dienst maar niet komt oplossen. De bezoekers willen vragen stellen maar betrokkene laat merken daar geen zin in te hebben. Ze zeggen dat ze wel in zijn verleden zullen gaan graven als hij verdere medewerking weigert. Het team vertrekt. Een week later staan twee andere controleurs op de stoep. Ze stellen vragen over relatie en inkomen van de bewoner. De man verduidelijkt dat hij niet geïnteresseerd is in dergelijke NSB-achtige praktijken en stuurt een klacht rond aan diverse instanties. • Op een ongelegen moment, als een vrouw haar huis wil verlaten op weg naar een afspraak, staan er twee mensen aan de deur. Zij zeggen niet wie ze zijn en de vrouw laat hen snel maar even binnen. Het blijken controleurs, onder andere van de woningbouwvereniging. Ze gaan uitgebreid aan tafel zitten en snuffelen rond in het huis. De vrouw krijgt allerlei vragen over zich heen en moet zich legitimeren. Zij voelt zich geïntimideerd en vernederd over de manier van indringen in haar privacy. Tijdens deze adrescontrole blijkt dat zij volgens het bevolkingsregister op een ander adres staat ingeschreven. Zij is inderdaad bij haar vriend ingetrokken en verhuurt haar woning elders onder aan een student die op geen andere manier aan huisvesting kan komen. Het resultaat van dit bezoekje is dat de vrouw en de student die woning elders moeten verlaten. De student staat op straat en de vrouw is nu gedwongen bij haar vriend te blijven wonen. • Een vrouw krijgt bezoek van de Stedelijke Woningdienst, die zegt opmeting te komen doen. Volgens haar is dat dan voor de zoveelste keer, dus overbodig. Volgens de Dienst is dat ook om huurders te beschermen. Bij dergelijke ‘opmeetbezoekjes' worden haar allerlei vragen gesteld waar ze niet van gediend is. Ze wordt ook nog door haar dochter gebeld met de mededeling dat Zoeklicht in diens buurt bezig is. Moeder en dochter krijgen associaties met volkstellingen en de Tweede Wereldoorlog, de tijd dat de moeder vluchtelingen hielp onderduiken en huiszoekingen kreeg. Ze belt de gemeente met een klacht over deze praktijken. Een gemeente-ambtenaar zegt dat dit gevoel niet de bedoeling is en dat zij de controleurs niet hoeft binnen te laten. • Een vrouw belt naar woningbouwvereniging Ons Huis die onderdeel uitmaakt van de adrescontroles van Zoeklicht nummer 14. Zij meldt dat in haar straat controleteams rondlopen. Ze vraagt om informatie over het project, het waarom van de controles, opheldering over de naam Zoeklicht die haar doet denken aan verdachtmaking. Een medewerker wil meteen haar naam, adres en telefoonnummer noteren. Als zij anoniem wil blijven merkt hij op dat zij zelf die verdachtmaking op zich laadt. Hij wil niet meer informatie kwijt dan dat Zoeklicht over onrechtmatige bewoning gaat en dat woningen gecheckt wordt. • Op de eerste dag van het project Zoeklicht 14 in Oud-West wordt een bewoner thuis opgebeld. Een vrouwelijke Zoeklichter vraagt of ze even op langs kan komen, op huisbezoek. Het is een vaag verhaal dat zij ophangt over het waarom van zo'n bezoek. De bewoner reageert dat hij helemaal geen behoefte heeft aan onduidelijk bezoek. Enkele dagen later treft hij een waarschuwingsbrief van het Autonoom Centrum tegen Zoeklicht op zijn deurmat. Hij belt ons met dit verhaal en is blij dat hij nu geïnformeerd is, ook over zijn rechten. • Een man belt met een toevoeging aan onze brief: de gemeente zou ook inzicht hebben in de bestanden van de dienst parkeerbeheer. Zij zou bestanden van parkeerbeheer omtrent verleende parkeervergunningen vergelijken met bestanden van de sociale dienst. En zo uitkeringsgerechtigden met auto daaruit filteren. Ook de afdeling kentekenregistratie te Veendam zou informatie afstaan. • Een buurtbewoonster belt met de mededeling dat dit project ‘Big brother is watching you‘ inhoudt. Ze vindt dat fraude elders moet worden opgespoord. ‘Het zijn altijd de kleintjes die gepakt worden', zegt ze. • Een bewoner belt het AC op naar aanleiding van de waarschuwingsbrief, met de mededeling dat hij niet houdt van begluren, administreren en verlinken. ‘Wat weet je van je buren?' Hij is het helemaal eens met ons geschrift. Hij denkt dat veel ouderen niets weten van de Koppelingswet. • Iemand belt met de opmerking dat dit project wel heel erg ver gaat. De Registratiekamer heeft zelfs bezwaar aangetekend tegen Zoeklicht. Hoe ver gaan de bevoegdheden van Zoeklicht? Hebben zij bijvoorbeeld opsporingsbevoegheid? Boeken ze nu echt resultaat? Staat het binnendringen in de privacy in verhouding tot de resultaten van het project? Hij gaat een onderzoek instellen. • Een vrouw stelt haar huis tijdelijk beschikbaar aan een vriend omdat ze overdag toch vrijwel nooit thuis is en ook nog op vakantie gaat. Keer op keer bellen de controleurs dan aan bij haar woning; de vriend legt steeds weer uit hoe de stuatie in elkaar zit. De controleurs geloven hem niet en willen het paspoort van de hoofdbewoonster, de vrouw, zien, maar zij is dan op vakantie. De controleurs kondigen aan dat als de vriend niet meewerkt dat ernstige problemen voor de vrouw zal opleveren. Het gaat ze toch niets aan hoe ik mijn woning gebruik, zegt de vrouw, dat is toch een privé-kwestie? De sociale dienst wil tandenborstels tellen, de woningdienst wil meer grip op het huizenbestand en het stadsdeel wil mede in verband met hun miljoenensubsidie zicht krijgen op de buurt onder het mom van buurtbeheer en leefbaarheid. Reacties van buurtbewoners: "Wij hebben het idee dat ze eigenlijk op zoek waren naar illegale buitenlanders. Als de miljoenenplannen van het stadsdeel neerkomen op het op deze manier opschonen van de buurt, dan houden ze in Den Haag hun geld maar. Zo ga je toch niet met mensen om; zo creëer je een onleefbare buurt." |
||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||
 |
||||||||||||||||||||
