|
|
|||
 |
Politieke steun Zoeklicht wankelt |
|||||||||||||||||||
| Op 19 januari werd in een commissievergadering van de Amsterdamse gemeenteraad gesproken over de operatie Zoeklicht. Operatie Zoeklicht is een samenwerkingsproject van Stedelijke Woningdienst, woningbouwcorporaties, de Sociale Dienst, Register en regiopolitie Amsterdam-Amstelland. Kern van het project is het vergelijken van verschillende bestanden van de deelnemers, waarna op 'verdachte' adressen onaangekondigd een huisbezoek wordt afgelegd. Begonnen als onderzoek naar onrechtmatige bewoning werd het al snel uitgebreid naar onterecht verstrekte uitkeringen en huursubsidie. Aanleiding voor de commissievergadering was het evaluatierapport Zoeklicht 1998' waarin door de Stedelijke Woningdienst voorgesteld wordt het project uit te breiden met de Informatiseringsbank (studiebeurzen), Sociale Verzekeringsbank (kinderbijslag), het energiebedrijf, gemeentebelastingen en de Belastingdienst. Ook de acties van het Autonoom Centrum van juni 1999 waarbij de Zoeklicht controleurs op straat en op internet werden gevolgd was een van de redenen te kijken hoe het nu verder moest met Zoeklicht. Voor de vergadering waren in oktober 1999 door de gemeente persberichten en achtergrondartikelen van het Autonoom Centrum naar de diverse politieke partijen rondgestuurd. Bij het informatiepakket zat ook een advies van de gemeente-advocaat met daarin mogelijke juridische stappen tegen het Autonoom Centrum om toekomstige acties te verhinderen en een brief van de Stedelijke Woningdienst over drie toekomstige scenarios om verder te gaan met Zoeklicht. Deze drie scenarios bestaan uit het beëindigen van de operatie, ondergronds' gaan (m.a.w. de huisbezoeken worden niet meer aangekondigd) of Zoeklicht gaat door in de huidige vorm en wordt mogelijk uitgebreid. De acties van het Autonoom Centrum (zie voor een uitgebreid verslag Op de Grens! 5) hadden de operatie voor enkele maanden tot stilstand gebracht en de kritiek op Zoeklicht aangewakkerd. Deze kritiek was niet meer alleen afkomstig van verschillende buurtcomités, maar ook van een van de deelnemers aan het project, de Sociale Dienst. Deze had laten weten niet zoveel heil te zien in Zoeklicht, omdat het niets toevoegde aan de bestaande mogelijkheden om bijstandsfraude op te sporen. Ruud van Haastrecht, namens de Sociale Recherche betrokken bij het project, laat desgevraagd weten dat sinds juni 1999 de Sociale Recherche niet meer deelneemt aan het project. In plaats daarvan zullen voortaan gewone bijstandsconsulenten deelnemen. Deze beslissing heeft volgens hem niets te maken met de acties van het AC, maar juist met het betrekkelijk geringe resultaat van Zoeklicht, ook al is de Sociale Dienst de enige instantie die geld genereert uit het project. De gevallen van fraude' die het project zichtbaar maakt zijn van dien aard da de Sociale Recherche er niet aan te pas hoeft te komen. Hij ziet Zoeklicht persoonlijk meer als 'frivoliteit' van de directie. Op de vraag wat hij er van zou vinden als de Sociale Dienst geheel uit het project wordt gehaald, zegt hij slechts het directiestandpunt te kunnen verkondigen dat Zoeklicht een nuttig instrument is binnen de controle op verstrekte uitkeringen. Hij voegt daar aan toe dat er bij de Sociale Dienst, net als bij andere grote bedrijven, een groot verschil is tussen wat op directieniveau wordt verkondigd en hoe daar op de werkvloer tegenaan wordt gekeken. Op de werkvloer wordt in ieder geval met de nodige scepsis tegen Zoeklicht aangekeken in Oud-West wordt Zoeklicht binnen de Sociale Dienst zelfs gezien als een `razzia` - maar op dat niveau wordt niet de beslissing genomen over wel of niet deelnemen. Ook op politiek niveau is er geen volledige overeenstemming over Zoeklicht. Vooral binnen de stadsdelen is er onvrede over de operatie. Deze onvrede bracht de fracties van Groen Links en PvdA in het stadsdeel Oud-West er toe een motie in stemming te brengen over het project. De motie die in november werd aangenomen, maakt duidelijk dat het stadsdeel moeite heeft met de opzet van Zoeklicht, onder andere omdat het zich richt tegen de zwakste partijen op de woningmarkt en bovendien illegalen zwaarder treft dan anderen. De partijen pleitten er voor juist maatregelen te treffen die de positie van (illegale) onderhuurders versterken en aan de uitbreiding van mogelijkheden om tegen woekerhuren op te treden. Totdat deze maatregelen in werking zijn getreden weigert Oud-West mee te werken aan Zoeklicht. Tijdens de commissievergadering op 19 januari 2000 bleek ook dat in de gemeenteraad de kritiek op de operatie was toegenomen. De SP en Amsterdam Anders/de Groenen toonden zich een principieel tegenstander van Zoeklicht. Zij wezen tevens op de uiterst geringe resultaten van het project. Andere projecten die per saldo meer zouden kunnen opleveren worden zelfs niet eens overwogen. Een voorbeeld daarvan i~ scheef wonen, met een te hoog inkomen in woningen uit de sociale kernvoorraad zitten. Tot 1996 werd daar binnen de gemeente nog een punt van gemaakt. Een concreet uitplaatsingsproject is echter nooit van de grond gekomen. Vanaf 1996 wordt scheef wonen officieel beleid. In de Nota Onverdeeld Amsterdam(s) valt te lezen dat de portefeuillehouders vinden: "dat het goedkoop scheefwonen een gevolg is van het niet aansluiten van vraag en aanbod op de woningmarkt. Zij kunnen om die reden leven met een tijdelijk percentage van 25 scheef toe te wijzen woningen." ("Voorstellen naar aanleiding van de Nota Onverdeeld Amsterdam(s), tevens preadvies op de nota van het raadslid Bouma, nr. 469, van 1997, getiteld: Van sociale huurwoningen naar sociale koopwoningen, een kansrijke operatie", 26-11-1998). De gemeenteraadsfractie van Groen Links toonde zich voorstander van Zoeklicht, maar stemde wel tegen de voorgestelde uitbreiding. PvdA had hetzelfde standpunt, maar liet daarnaast weten eigenlijk te vinden dat de Sociale Dienst nooit in het project betrokken had mogen worden. De raadsmeerderheid tegen de uitbreiding van Zoeklicht en de twijfels van de PvdA over de deelname van de Sociale Dienst maakte duidelijk dat de politieke steun voor het hele project aan het afkalven is. Wethouder Stadig ziet echter geen reden Zoeklicht nader tegen het licht te houden. Hij blijft beweren dat de deelname van de Sociale Dienst essentieel' voor het project is, hoewel deze dienst zelf daar zijn twijfels over heeft. Dat Stadig krampachtig vasthoudt aan Zoeklicht werd eens temeer . duidelijk door het ontbreken van antwoorden op de vraag wat er zo verkeerd was aan de oude instrumenten voor handhaving (controle door afzonderlijke diensten zonder ~ bestandsvergelijking). Ook de verzoeken van bigna alle partijen I om te kijken of mensen die voor woekerhuren onderverhuren actiever kunnen worden vervolgd, werden door Stadig genegeerd. 'We kunnen niet allemaal een prioriteitenlijstje bij het OM op tafel leggen, die hebben wel wat beters te doen', beet hij de vergadering toe. De commissievergadering maakte duidelijk dat er eigenlijk geen argumenten meer zign over gebleven om met Zoeklicht door te gaan, behalve het politieke besluit om er mee door te gaan omdat er ooit mee begonnen is. Daarnaast wordt de discussie in i belangrijke mate bepaald door wethouder Stadig, die stelt dat tegenstanders van Zoeklicht tegen iedere vorm van handhaving zijn en dus pleiten voor het recht van de sterkste op de woningmarkt. Daarmee gaat Stadig voorbij aan de werkelijkheid, omdat duidelijk is dat niemand tegen handhaving is, hoe gebrekkig de distributievoorwaarden ook mogen zijn. Het gast de critici er echter om dat het bij Zoeklicht om veel meer gaat dan alleen onrechtmatige bewoning. En zo is er een situatie ontstaan waarin het gebrek aan politieke moed er voor zorgt dat de komende jaren duizenden Amsterdammers onnodig zullen worden besnuffeld binnen een onderzoek dat steeds meer begint te lijken op het speeltje van wethouder Stadig. Zoeklicht gaat zo ongewijzigd verder. Uitbreiding lijkt van de baan. Lijkt', omdat het in onze ogen bijna onvermijdelijk is dat Zoeklicht t.z.t. wordt uitgebreid. Immers, Zoeklicht zal uiteindelijk leiden tot een situatie waarin administratieve gegevens in verschillende bestanden met elkaar in overeenstemming zijn, waardoor er door bestandsvergelijkingen steeds minder aanwijzingen voor onrechtmatig handelen zijn te vinden. Zwaardere middelen zullen dan noodzakelijk zijn, maar die weg is voorlopig afgesloten. Misschien dat dit een reden is voor de halsstarrige weigering van Stadig de Sociale Dienst uit . het onderzoek te halen. Een andere reden zal zijn dat de deelname van de Sociale Dienst een argument oplevert voor Zoeklicht, namelijk de opgespoorde bijstandsfraude - sinds de start van het project 1,6 miljoen gulden. Dergelijke bedragen doen het politiek altijd goed, zeker zolang het onduidelijk blijft wat het project kost. Een vraag daarover in de commissievergadering is door Stadig niet beantwoord. Voor het AC is het niettemin positief te bemerken dat er nog meer twijfels zijn over Zoeklicht dan een jaar geleden en dat de politieke steun voor het project bijna verdwenen is. We voelen ons aangemoedigd door te gaan op de ingeslagen weg en waar mogelijk de discussie aan te gaan over projecten als Zoeklicht. We zullen niet rusten voordat zoeklicht definitief beëindigd is. Autonoom Centrum, maart 2000 Sjoerd Bosch en Rick van Amersfoort |
||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||
 |
||||||||||||||||||||
