|
|
|||
 |
Jacht op clandestine bewoners |
|||||||||||||||||||
| de Pijpkrant februari 1999 Een postadres, onderhuur of een tot woning vertimmerde zolder. Voor vele bewoners van de oude stadswijken de normaalste zaak van de wereld maar toch allemaal vormen van 'illegale bewoning'. Het Project Zoeklicht moet deze vormen van overtredingen, of 'fraude' -zoals sommigen het noemen,' aan banden leggen. Zoeklicht werd In 1996 in een viertal oude stadswijken gestart en is wegens succes geprolongeerd. Binnenkort wordt het project gestart in De Pijp . "Dat de privacy er onder moet lijden moet voor lief worden genomen. Wie niets te verbergen heeft, hoeft controle van de overheid ook niet te vrezen." Wethouder Stadig van Volkshuisvesting is zeer te, spreken over zijn 'Ei van Columbus': het door middel van bestandsvergelijking opsporen van illegale bewoning. De evaluatie van het 'Project Zoeklicht', dat vorig jaar in vier Amsterdamse buurten is uitgevoerd, maakt triomfantelijk melding van ontruimde woningen en beëindigde uitkeringen. Maar het is niet alles goud' wat er blinkt. Verschillende wijkcentra en huurdersbelangenverenigingen hebben afwijzend gereageerd op het project. Niet omdat men voorstander is van illegale bewoning, maar omdat het project de privacy van honderden bewoners ,schaadt. Werkwijze De medewerkers van het Project Zoeklicht zullen niet lukraak de buurt afstruinen op zoek naar mogelijke fraudeurs. Alvorens huisbezoeken te verrichten worden een groot aantal computerbestanden met elkaar vergeleken. De gegevens van woningcorporaties, van de sociale dienst, het bevolkingsregister en soms ook de politie worden naast elkaar gelegd om te kijken of zich onregelmatigheden voordoen. 'Bestandskoppeling' mag het niet heten - de privacywetgeving staat dat immers niet zonder meer toe en dus worden de bestanden niet 'gekoppeld', maar 'vergeleken'. Daarnaast wordt er een aantal 'controle-adressen' geselecteerd: adressen waarbij men van tevoren niet weet of er iets aan de hand is, die uitsluitend dienen om te kijken of de resultaten van de geselecteerde adressen representatief zijn. De huisbezoeken vinden onaangekondigd plaats in aanwezigheid van een ambtenaar met opsporings- en controlebevoegdheid. Let wel: niet met binnentreed-bevoegdheid. "De bewoners doen bij alle projecten mee op basis van vrijwilligheid", meldt het evaluatierapport. Maar natuurlijk is die vrijwilligheid relatief. In de 'vervolgfase' zal de daadwerkelijke opsporing plaatsvinden. Het intrekken en terugvorderen van onterecht verstrekte uitkeringen, het ontruimen van woningen en het beëindigen van onderhuursituaties, daar is de medewerking van de bewoner niet voor nodig. Resultaten "In de Zoeklichtprojecten staan niet de keiharde fraudeurs centraal maar vooral de groep die twijfelt, c.q. die weliswaar een onrechtmatige daad heeft begaan, maar dat meer als kans ziet dan als doel pp zich," aldus de Stedelijke Woningdienst. Het Project Zoeklicht had vorigjaar als resultaat dat op 87 van de 939 onderzochte adressen onrechtmatige bewoning werd vastgesteld (9%). Toch was het niet zozeer dit cijfer dat opzien baarde. Voor velen werd de legitimiteit van het project aangetoond door de hoge bedragen van onterecht verstrekte uitkeringen die dankzij het project teruggevorderd kunnen worden. Zoeklicht leverde de Sociale Dienst een besparing op van maandelijks Fl. 81.000,-. Bovendien kan " Fl. 973.000,- aan onterecht -verstrekte 'uitkeringen tegemoet zien. Opmerkelijk is dat ,Fl. 800.000,- van het laatstgenoemdbedrag werd veroorzaakt door slechts twee huishoudens. Door 'keiharde fraudeurs dus, waarnaar de Sociale-Dienst nooit eerder heeft gezocht. Verder maakt het rapport melding van 77 ontruimingen wegens illegale bewoning. Het is onbekend wat er met deze mensen is gebeurd, maar het ligt voor de hand dat de 'illegale situatie' zich simpelweg heeft verplaatst. Zoeklicht lost 'illegale bewoning' dus niet op, maar bestrijdt slechts de symptomen van een overspannen woningmarkt. In totaal is bij circa twintig procent van alle onderzochte woningen een vorm van onrechtmatigheid geconstateerd. Anders gezegd: bij tachtig procent niet. Privacygevoelige gegevens van de Stedelijke Woningdienst, de sociale dienst, woningcorporaties, het bevolkingsregister en de politie onder de loep genomen. Succes? Je kunt je afvragen of de magere resultaten van het project Zoeklicht de omstreden werkmethode rechtvaardigen. Temeer wanneer je bedenkt dat de verschillende gemeentelijke diensten afzonderlijk over uitgebreide controle- en handhavingsmethodes beschikken. "Enkele deelnemers, waaronder de Sociale Dienst, denken dat de projecten geen andere resultaten hebben opgeleverd dan wanneer deze dienst zelf de adressen was nagegaan," aldus het evaluatierapport .'Maar het feit dat zij dat nièt heeft gedaan mag natuurlijk niet de ingrijpende werkmethodiek van het Project Zoeklicht rechtvaardigen. Gemakzucht van de gemeente gaat blijkbaar boven de privacy van de bewoners. Wie zijn adres of persoonlijke gegevens aan een bedrijf of instelling toevertrouwd zal doorgaans verontwaardigd reageren wanneer deze gegevens gebruikt worden door een ánder bedrijf. Het hoort niet, het klopt niet, je wordt aangetast in je privacy. Bij het Project Zoeklicht lijkt een dergelijke gegevens uitwisseling geen probleem te zijn. De huidige Zoeklicht-deelnemers pleiten zelfs voor uitbreiding. Ook het Energiebedrijf, het Ministerie van VROM (huursubsidie), de Informatisering~ (studiefinanciering), de belastingdienst en de politiewijkteams staan op de nominatie om deel te nemen. Bovendien kun je afvragen wat Zoeklicht doet met de gegevens van mensen die zonder verblijfsvergunning ('illegalen' in de volksmond) in ons land verblijven. Volgens de notitie 'Zoeklicht in De Pijp' staat dat zij wat betreft dit project worden behandeld als mensen die wèl een verblijfstitel hebben. Maar wat er vervolgens met de vergaarde informatie gebeurt is onbekend. Onrust Uit de eerste reacties uit De Pijp blijkt dat het project Zoeklicht niet op een warm welkom kan rekenen door buurtorganisaties. "In De Pijp wordt een buurt geselecteerd van 1000 woningen. Het hele project gaat 18 maanden duren. Bij een resultaat van vijf procent betekent dit dat nog geen drie woningen per maand extra zullen worden toegewezen. Volgens ons weegt dit niet op tegen de schending van de privacy en onrust onder bewoners die het Project Zoeklicht veroorzaakt," aldus Emile Verstege van Huurdersvereniging De Pijp. Ook de voorzitter van Wijkcentrum Ceintuur plaatst kanttekeningen bij het project Zoeklicht: "Wij staan afwijzend tegenover de opzet van het project. Dat de corporaties iets willen doen aan illegale verhuur van hun woningen lijkt ons een redelijke zaak. De doelstelling van het project gaat echter veel verder. De koppeling van gegevens vinden wij onaanvaardbaar en we spreken onze verbazing uit over het feit' dat corporaties hieraan meewerken. Guido Zijlstra |
||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||
 |
||||||||||||||||||||
