Het project Zoeklicht van de Stedelijke Woningdienst moet onrechtmatige bewoning en uitkeringsfraude tegengaan. Binnen GroenLinks woedt echter een discussie over de werkwijze. Moeten we Zoeklicht nu omarmen? Afwijzen? Of ermee in zee gaan en ongewenste neveneffecten proberen te voorkomen?
DOOR CHRIS VAN der KROON
De Stedelijke Woningdienst is in 1996 gestart met Zoeklicht, een verzamelnaam voor buurtgerichte experimentele projecten die onrechtmatige bewoning moeten tegengaan. Met de projecten in Westerpark, Oost, Zeeburg en Noord stemde GroenLinks aldaar in. Vóór de zomer zocht de Stedelijke Woningdienst Amsterdam samenwerking met het stadsdeel OudWest om een project te starten in het noordelijke deel van de Kinkerbuurt. Toen de GroenLinkse fractie in OudWest dit project echter onder ogen kreeg, ontstond er een, discussie over de wenselijkheid daarvan. Niet zozeer het doel van het project riep onoverkomelijke bezwaren op, alswel de werkwijze. Voordat we nu voorstander Pieter Klapwijk en tegenstandster Saranna Maureau aan het woord laten, maken we eerst een uitstapje naar Zoeklicht zelf.
Huisbezoek - Begin jaren negentig verschenen er regelmatig berichten in de media over het veelvuldig voorkomen van onrechtmatige bewoning in Amsterdam. De Stedelijke Woningdienst pakte dit signaal op en zocht naar een instrument om dit te bestrijden. De dienst had de indruk dat in bepaalde wijken de onrechtmatigheid veelvuldiger voorkomt dan in andere wijken, wilde het probleem dan ook per probleemwijk aanpakken, en zocht samenwerking met de Sociale Dienst Amsterdam, het bevolkingsregister, de woningbouwcorporaties en de stadsdelen. Ook werd bij een aantal projecten contact gezocht met de politie. Zo breidde Zoeklicht zich uit van een experiment om onrechtmatige bewoning op te sporen naar een experiment om ook uitkeringsfraude tegen te gaan, de verschillende bestanden op orde te krijgen en de leefbaarheid van de buurt te verhogen. Daarnaast moest er een preventief effect van uitgaan. De medewerkers selecteren eerst, op basis van gegevens van de Stedelijke Woningdienst, een buurt. Daarna vergelijken ze de bestanden van de diensten met elkaar. Als de gegevens niet kloppen, gaat men op huisbezoek. Constateert men vervolgens onrechtmatigheid, dan wordt deze rechtgezet.
Fraude Voor Pieter Klapwijk, portefeuillehouder wonen in Oost, is meedoen niet Zoeklicht geen onderwerp van discussie. Hij heeft volmondig met het project ingestemd en volgens hem kan GroenLinks ook niet anders. "Woonruimte is een schaars goed. Dat moet je goed verdelen." "We maken ons al jaren druk over de omvang van de goedkope woningvoorraad. Onrechtmatige bewoning onttrekt woningen hieraan, wat mensen die recht hebben op een woning benadeelt. Degenen die onrechtmatig een woning betrekken, kruipen voor. Die staan volgens mij niet zwak op de arbeidsmarkt, maar proberen bewust de regels te omzeilen." Klapwijk heeft er geen moeite mee dat het project ook uitkeringsfraude moet tegengaan. "Misschien fraudeert men omdat de uitkering te laag is of omdat bepaalde regels onrechtvaardig zijn. Maar dat is nog geen reden om als GroenLinks niets tegen de fraude te doen. GroenLinks moet zich juist druk maken over de overheid die zijn eigen regels niet handhaaft, en niet eraan meedoen ze te ondermijnen." Ook de opschoning van de bestanden draagt Klapwijks goedkeuring weg. "De overheid heeft er baat bij te weten wie er daadwerkelijk op een adres woont. Willen we bijvoorbeeld buurtbewoners betrekken bij een buurtbeheerproject, dan is het handig als we de juiste mensen aanschrijven."
Privacy Saranna Maureau, fractievoorzitter van GroenLinks in Oud-West, heeft geen bezwaar tegen het tegengaan van onrechtmatige bewoning. Wel zet zij grote vraagtekens bij de werkwijze van Zoeklicht. "Onze fractie heeft problemen met het koppelen van de bestanden van de gemeentelijke diensten. De bescherming van de privacy van burgers moet goed gewaarborgd zijn, Wij hebben zo onze twijfels of dit wel gebeurt." Ook met de huisbezoeken is ze niet gelukkig. "Het riekt naar de tandenborstelbrigade van de Sociale Dienst." De samenwerking tussen gemeentelijke diensten moet je met argusogen bekijken, zo vindt ze. "Allerlei diensten willen samenwerken om gegevens over de burger te verzamelen. Maar hoe wordt dat gecontroleerd? Zeker nu ook de politie bij projecten betrokken is, wordt deze vraag urgent." Voor Maureau kan elk van de diensten met haar eigen gegevens veel onrechtmatigheid tegengaan, en daar is geen samenwerking voor nodig. Ze krijgt steun uit onverwachte hoek. Volgens het evaluatierapport van de eerste vier Zoeklichtprojecten denkt de Sociale Dienst hier hetzelfde over. Een laatste probleem: de huurders pakt men aan, maar de huisjesmelkers blijven buiten schot. "Sommige woningzoekenden, zoals degenen die illegaal in Nederland verblijven, hebben nauwelijks keus, Zij zijn aangewezen op de woningen die onrechtmatig worden verhuurd. Dat is niet bepaald een groep waartegen GroenLinks zou moeten optreden."
|
