Door Nederland verwijderde Congolezen komen rechtstreeks in detentie
Afgewezen Congolezen die vanuit Nederland uitgezet worden naar Congo-
Kinshasa vallen direct in handen van de DGM. Volgens Nederland is dat
alleen maar een Immigratiedienst. Volgens de DGM zelf in een TV-reportage
van de IKON is het echter tevens een veiligheidsdienst. Een dienst die tot
taak heeft dossiers aan te leggen van mensen, en informatie en contra-
informatie te verzamelen.
Een leidinggevende van die DGM in Kinshasa verklaart dat in deze IKON-
reportage over het lot van uitgezette Congolezen, die werd uitgezonden in de
rubriek Factor op vrijdag 11 juni 2004 (herhaling op donderdag 17 juni 2004,
Nederland 1, 15 uur 30 en op Internet te zien
http://www.omroep.nl/ikon/factor )

Voor wat betreft de gedwongen terugkeer van Congolese onderdanen is de
samenwerking met de Congolese autoriteiten gebaseerd op een
Memorandum of Understanding, MOU, dat op 4 oktober 2002 is gesloten
tussen de Nederlandse Immigratie- en Naturalisatiedienst, IND, en de
Congolese Direction Générale de Migration, DGM.

Een van de afspraken die daarin gemaakt zijn, is dat agenten van die DGM
worden uitgenodigd om in Nederland een confrontatie te hebben met de uit te
zetten Congolezen. De IND verstrekt aan de DGM dan informatie over de
gestelde personalia van de uitgeprocedeerde asielzoekers.

Op de kritiek van ondergetekenden aan het adres van Minister Verdonk, dat
zij ten onrechte blijft ontkennen dat de DGM een veiligheidsdienst is, komt
het volgende antwoord bij brief van 30 maart 2004: dat "uit afstemming met
het Ministerie van Buitenlandse Zaken is gebleken dat niet is uit te sluiten
dat de DGM in de tijd dat in de DRC nog een burgeroorlog woedde taken op
het gebied van grensveiligheid heeft verricht die tot op zekere hoogte raakvlak
vertoonden met de werkzaamheden van een veiligheidsdienst. Sinds het
einde van de burgeroorlog is deze noodzaak echter weggevallen en
concentreert de DGM zich op grensbewaking."

Bij aankomst van de gedwongen terugkerende Congolezen gaat het echter
vaak meteen mis. Een vooraanstaand man uit de
mensenrechtenorganisaties, de kabinetschef van de Congolese Nationale
Ombudsman voor Mensenrechten, getuigt in de TV-reportage dat er sprake
is van systematische detentie van minstens 48 uur en oplegging van een
boete van 250 USD om vrij te komen.

De Nederlandse Ambassadeur ontkent in de uitzending ten stelligste dat er
sprake is van gevangenneming van gerefouleerden door de DGM. "Wij
hebben een goede relatie met de DGM, dus dat kan echt niet zo zijn,"
verzekert hij. Volgens hem "vangt de DGM ze op en wordt daarna het vervoer
geregeld, dat wordt ook door ons betaald."
Dat er betaald moet worden om vrijgelaten te worden noemt de Ambassadeur
"een beschuldiging die je niet kan substantiëren," en hij voegt eraan toe "dat
is het eerste wat ze altijd zeggen" maar ook vindt hij dat het in Congo zo
gewoon is dat er aan overheidsdienaren betaald moet worden, dat hij "er niet
van wakker ligt."

Het MOU van oktober 2002 voorziet in een Congolees-Nederlands
ontvangstcomité dat mede een garantie zou vormen voor een veilige terugkeer
van de uitgezette Congolezen.

"In het MOU is bepaald dat bij aankomst in Kinshasa een zgn. comité van
ontvangst aanwezig zal zijn. Dit bestaat in principe uit een delegatie van de
IND, de KMAR, en indien mogelijk een medewerker van de Nederlandse
Ambassade te Kinshasa. Daarnaast zit de directeur van de DGM in het
comité. Ook kunnen familieleden van de personen die terugkeren deel
uitmaken van het comité, alsmede medewerkers van het Internationale Rode
Kruis." (brief van 24 september 2003 aan ondergetekenden)

De DGM noch enig andere geïnterviewde in de TV-reportage heeft ooit zo'n
ontvangstcomité gezien. Het bestaat niet, zegt ook de leidinggevende van de
DGM.

Twee gerefouleerden getuigen voor de camera van hun huidige situatie. Zij
leven ondergedoken, om niet alsnog opgepakt te worden nu hun dossier bij
de DGM ligt, "vooral omdat ik asiel had gevraagd", zegt een van hen. De een
is 45 dagen in detentie geweest alvorens zijn familie een deel kon betalen van
de 250 dollar. Voor het restant worden zij nog elke week lastig gevallen. De
ander is aan de DGM ontkomen tijdens de intake, met hulp van een agent die
zag dat hij in groot gevaar was .

Docu Congo, Autonoom Centrum en ASKV achten het onaanvaardbaar dat
Congolezen worden blootgesteld aan de gesignaleerde registratie door een
veiligheidsdienst, systematische detentie, de verplichting tot het betalen van
losgeld en alle consequenties van dien na uitzetting naar de Democratische
Republiek Congo.
Deze uitzettingen moeten dan ook met onmiddellijke ingang gestopt worden.
Er moet een onafhankelijk onderzoek komen naar de werkelijke gang van
zaken tijdens de uitzetting en na aankomst in Kinshasa.

Voor de correspondentie tussen ondergetekenden en minister Verdonk over
de DGM en uitzettingen verwijzen we naar de website van Docu Congo.

16 juni 2004

Docu Congo, tel 0521-381925, docu.congo@hccnet.nl, www.docucongo.org

Autonoom Centrum, tel. 020-6126172, info@autonoomcentrum.nl,
www.autonoomcentrum.nl

ASKV, tel. 020-4205670/6272408, askvsv@dds.nl, www.askv.nl