Kinderradioloog Blickman:

'Botonderzoek IND is niet betrouwbaar'

Door onze redacteur Joke Mat

ROTTERDAM, 24 JULI. Het leeftijdsonderzoek waarmee de Immigratie- en
Naturalisatiedienst (IND) bepaalt of jonge asielzoekers ouder of jonger
zijn dan 20 jaar, is onbetrouwbaar.

Dat zegt kinderradioloog J.G. Blickman van het UMC St. Radboud in
Nijmegen, tevens hoogleraar radiologie. De IND ziet vooralsnog geen reden
met het leeftijdsonderzoek te stoppen. Blickman treedt op als
getuige-deskundige in een zaak van twee jonge asielzoekers die de uitslag
van hun leeftijdsonderzoek aanvechten. De zaak, de eerste waarin het
leeftijdsonderzoek in het algemeen ter discussie staat, dient voor de
rechtbank van Arnhem. De behandeling wordt eind augustus hervat.

De IND maakt sinds 1999 gebruik van het leeftijdsonderzoek om te
controleren of jonge asielzoekers zo oud zijn als ze zeggen. De methode is
bedacht door de antropoloog H. van der Pas, die het onderzoek ook
uitvoert. In opdracht van Van der Pas beoordelen twee radiologen aan de
hand van röntgenfoto's van het sleutelbeen of dit bot is 'uitgerijpt' of
niet. Is dat wel het geval, dan concludeert Van der Pas dat de asielzoeker
twintig jaar of ouder is, dus meerderjarig. De kans is dan groot dat de
IND beslist dat de asielzoeker Nederland direct moet verlaten; alleen
minderjarige asielzoekers hebben altijd recht op opvang.

Eerder werd het leeftijdsonderzoek al zwaar bekritiseerd door onder meer
de Nationale Ombudsman en de Maastrichtse kinderradioloog S. Robben. Als
de rechter in de Arnhemse zaak het afkeurt, zou dit kunnen leiden tot een
groot aantal schadeclaims. Volgens de IND zijn tot nu toe ruim 4.500 jonge
asielzoekers op deze manier onderzocht en bleken 2.400 van hen
meerderjarig te zijn.

Volgens Blickman gaat Van der Pas er ten onrechte vanuit dat röntgenfoto's
van het sleutelbeen op dezelfde manier kunnen worden geïnterpreteerd als
foto's van het handpolsgewricht, waarmee kan worden vastgesteld of iemand
ouder of jonger dan vijftien jaar is. ,,Foto's van het sleutelbeen zijn
veel minder betrouwbaar. De pols kun je goed afbeelden omdat je de
röntgenstralen er loodrecht op kunt laten vallen. Bij het sleutelbeen is
dat veel moeilijker.'' Het is dan ook mogelijk, stelt Blickman, dat je op
de foto een 'gesloten groeischijf' denkt waar te nemen, dus een uitgerijpt
bot, terwijl dat eigenlijk nog open is. In dat geval is iemand jonger dan
twintig jaar en mogelijk minderjarig.

De IND laat weten ,,uit contact met Van der Pas'' te begrijpen dat ,,aan
de hand van de foto's, die digitaal kunnen worden verbeterd, wel degelijk
betrouwbare beoordelingen te maken zijn''.

Van der Pas zei eerder tegen deze krant dat hij er altijd vanuit gaat dat
een asielzoeker minderjarig is als de groeischijfjes nog open zijn. Uit
zijn rapportages voor de IND blijkt evenwel dat zijn conclusies vaak
genuanceerder zijn. Zo schrijft hij over een Angolese asielzoeker met open
groeischijfjes: ,,Er moet rekening worden gehouden met de mogelijkheid van
minderjarigheid ten tijde van de asielaanvraag, maar meerderjarigheid is
zeker niet uit te sluiten.'' Blickman: ,,Hij denkt dat hij de leeftijd
precies kan bepalen. Dat is niet zo. Er is geen enkele radiologische
literatuur die dat onderschrijft.'' Volgens een woordvoerder neemt de IND
dergelijke nuanceringen niet mee in het oordeel.

Inmiddels hebben de twee radiologen die voor Van der Pas röntgenfoto's
beoordelen, dat werk gestaakt. Aanleiding is een rechterlijke uitspraak in
juni, waarbij de rechter bepaalde dat zij hun namen bekend moesten maken
aan drie asielzoekers uit Angola. Die willen een tuchtzaak tegen hen
aanspannen. Tot dan toe werkten de radiologen anoniem.

Volgens een woordvoerster van de IND gaat het leeftijdsonderzoek nog wel
door, maar worden er op dit moment geen röntgenfoto's beoordeeld. ,,De
definitieve uitslag laat daardoor op zich wachten.'' De staat is tegen het
vonnis in hoger beroep gegaan.

Van der Pas wil op dit moment ,,om veiligheidsredenen'' geen contact met
de media, zo laat hij telefonisch weten. In juni gaf hij aan bang te zijn
voor bedreigingen. De IND- woordvoerster wil hierover geen mededelingen
doen.