Aktieve Media/Talitakum

 

Op donderdag 3 mei ’01 zijn we bij de opening van het nieuwe kantoor van Talitakum. Talitakum is een wekelijks verschijnend blad dat voorheen samen met Lalenok kantoor deelde ondre de gezamenlijke naam Kdadalak Mediagroup. Talitakum laat zich omschrijven als media-activistme. De ruimte is net op tijd af nadat er ’s nachts is doorgewerkt en wordt geopend door de man die in de buurt altijd kokosnoten verkoopt. De opening op 3 mei is bewust gekozen opdat die datum is uitgeroepen als ‘international day of freedom of press’ door Unicef en PINA. De verschillende Oost Timorese media zijn verbonden aan de East Timor Free Press Foundation. Verder zij er aanvragen voor lidmaatschap van South East Asean Press Alliance (SEAPA) en de Internationale Federatie van Journalisten. In Brisbane in Australie kregen bv. 12 journalisten onlangs een mediatraining. In juni volgen enkele journalisten een training in Engeland.

Talitakum is vier jaar geleden opgericht door Oost Timorese studenten in Indonesie. Door de repressie heeft het blad maar vijf maal kunnen verschijnen. Vaak volgde na het uitkomen van een nummer een periode van grote voorzichtigheid om te voorkomen dat de redactie opgerold zou worden. Op het openingsfeestje van Talitakum laat Hugo Fernandes, onze contactpersoon, deze oude nummers zien, die veel artikelen bevatten over militia.

Het is een leuk feestje; veel mensen lezen zelfgeschreven gedichten voor, er wordt veel muziek gemaakt en geïmproviseerd. Een stuk geschiedenis passeert de revue, de redactie, een grote club mensen, wordt voorgesteld. Een seminar werd ’s ochtends al gehouden over persvrijheid. Sergio de Mello stak daar een standaardverhaaltje af over Untaet en haar visie op het belang van persvrijheid en de toekomst.

Naast Talitakum en Lalenok zijn er zo’n 15 andere periodieken in Oost Timor waarvan de dagbladen Timor Post en Suara Timor Lorosa’e de grotere met de minst kritische nieuwsverslaggeving. Andere zijn bv. nieuwsbrieven/bulletins van YYHak, Fokupers, La’o Hamutuk, jongerenorganisatie. De meeste periodieken zijn gevestigd in Dili en doen voornamlijk verslag vanuit Dili. In sommige districten is er meer sprake van een soort nieuwsbrief, er verschijnen community nieuwsbladen in Bacau, Oecussi en Maliana en er zijn locale communityradio’s in Los Palos en Maliana. Journalisten in Oost Timor zijn lid van de ET Journalist Foundation.

In januari jl. is er een congres geweest van Oost Timorese journalisten/aktivisten waarin een motie is aangnomen die oproept tot vastlegging van de vrije toegang tot (overheids)informatie en de garantie daaran en voor vrije pers in de aanstaande grondwet.

De ervaringen van de pers met Untaet en de National Council (samen vormen deze de transitregering) zijn tot nu toe redelijk. Wel is het niet altijd even makkelijk aan informatie te komen; en een keer is de pers verwijderd uit een bijeenkomst van de National Council. Hiervoor zijn later excuses aangeboden en is erkend dat dit niet had mogen gebeuren. Steun in het algemeen vanuit de bevolking voor vrije pers is nog niet zo groot omdat veel Timorezen geen ervaring hebben met vrije pers en niet goed zien wat het belang ervan is; bovendien is het voor heel veel mensen nog steeds overleven elke dag.

Met Hugo van Talitakum bespreken we het belang van internationale communicatie, netwerken en het belang en de mogelijkheid van bouwen van een voorportaal-website van de verschillende aktieve groepen.