De
laatste jaren trekken er per jaar gemiddeld zo'n 5000 tot 6000 joodse Israëli’s
naar de Westelijke Jordaanoever om zich daar definitief te vestigen, inmiddels
wonen er nu al meer dan 100.000 joodse Israëli’s in de Westelijke
Jordaanoever. Een groot deel van deze mensen is vanuit ideologische motieven
gekomen, terwijl de laatste jaren steeds meer mensen uit economische motieven
naar de Westelijke Jordaanoever verhuizen.
Ideologische motieven, Gush Emunim
De aanwezigheid van kolonisten in de bezette
gebieden is vooral sinds het aan de macht komen van Likud in '77 door de
Israëlische regering bevorderd. Tijdens de eerste jaren van de bezetting,
toen de Arbeiderspartij nog aan de macht was, werden er hoofdzakelijk militaire
nederzettingen gebouwd, vooral gelegen in de Jordaanvallei, langs de grens
met Jordanië.
Maar al direkt na de zesdaagse oorlog
ijverden ideologische groeperingen, die de bezette gebieden beschouwden
als een integraal onderdeel van ‘Eretz Israël’ (Groot Israël),
voor een totale inlijving van de bezette gebieden.
Op 10 april 1968 nam een groep van 93
fundamentalistische joden haar intrek in het Park Hotel in Hebron (Westelijke
Jordaanoever) om daar het Paasfeest te vieren. Na deze Paasvakantie kondigden
zij aan dat ze wilden blijven om te zorgen voor een 'joodse aanwezigheid'
in de stad en dat ze zich daar wilden vestigen. Ze werden overgebracht
naar een militair 'verblijf' en de zaak werd door een commissie in onderzoek
genomen. Twee jaar later kregen zij officieel toestemming om de nederzetting
Kiryat Arba te stichten, die sinds die tijd het centrum is geweest van
extreem-rechts religieus fundamentalisme. De leider van de oorspronkelijke
kolonisten was Rabbijn Moshe Levinger, die nadien betrokken is geweest
bij een reeks van anti-Palestijnse acties, waaronder het doodschieten van
een 42-jarige Palestijn in Hebron. Levinger was oprichter en leider van
de Gush Emunim (Blok van Getrouwen), die sinds 1974 een sterke lobby-club
van kolonisten is.
Gush
Emunim
Deze
beweging is opgericht in de nasleep van de oorlog in 1973, toen veel kolonisten
bang waren dat er vredesakkoorden tussen Israel en Arabische landen zouden
komen, waarin een groot deel van de bezette gebieden teruggegeven zouden
moeten worden. De oprichters van Gush Emunim geloofden dat God voor de
overwinning van 1967 had gezorgd en dat het in Gods bedoeling lag dat zij
meer land van Israël zouden bevrijden. Het was een teken dat de komst
van de Messias nabij was, en het was de plicht van alle joden om zich in
alle delen van 'Het Land Israël' te vestigen, inclusief de dichtbevolkte
Palestijnse gebieden.
Gush Emunim begon nederzettingen te stichten
in het midden van de Westelijke Jordaanoever, op papier was dat tegen de
politiek van de Arbeiderspartij maar de praktijk was anders.
Regeringsbeleid: legalisatie
Er kwam weinig oppositie vanuit de Arbeiderspartij,
en terwijl de regering officieel het leger de opdracht gaf om de nederzettingen
te verwijderen kregen de kolonisten steun van de Minister van Defensie
S.Peres. Nadat bijvoorbeeld een groep kolonisten ontruimd was in Elon Moreh
nabij Nablus, regelde Peres dat zij werden overgebracht naar Qaddum (een
militair kamp), waar hij water en electra voor hen liet aanleggen. Tegen
de tijd dat Likud aan de macht kwam in 1977 had Gush Emunim 5 'illegale'
nederzettingen gebouwd met steun van Peres (Ofra, Qaddum, Elkana, Dothan
en Ma'ale Adumim).
Likud legaliseerde ze en ging verder met
een uitgebreid nederzettingenprogamma dat voor een deel al voorbereid was
door de voorgaande Arbeiderpartijregering.
Frontsoldaten
Het realiseren van nederzettingen in de
bezette gebieden wordt vaak gevolgd door bewapende excursies naar Palestijnse
steden en bewapende voettochten door en nabij Palestijnse dorpen om de
vastberadenheid van de kolonisten uit te drukken, dat deze gebieden voor
altijd deel uit zullen maken van Israël. Bewapende kolonisten spelen
regelmatig de rol van militaire hulpkracht en zijn vaak betrokken bij provoacties
tegen Palestijnen. Daar waar de 'officiële' pogingen van Israël
om de Intifada te onderdrukken op niets uitliepen, kregen extremistische
kolonisten veel meer ruimte om de Palestijnen er onder te krijgen door
middel van terreurcampagnes. Hun wapens, organisaties en hun racistische
ideologie maken hen geschikt om die rol van milities te spelen.
Op deze manier weten de Israëlische
machtshebbers deze kolonisten deels te gebruiken als wegbereiders voor
hun eigen politiek en als ideologisch sausje voor andere motieven, motieven
die veel meer ingegeven zijn door economische belangen (extra grond en
water) en machtspolitiek.
Economische motieven
Voor veel joodse Israëli’s geven economische
motieven vaak de doorslag om in de bezette gebieden te gaan wonen. Vanuit
de Israëlische regering wordt er altijd ontkend dat het 'voordeliger'
zou zijn om in de bezette gebieden te gaan wonen Iedereen die probeert
informatie over uitgaven in verband met de bezette gebieden te vinden ontdekt
al gauw dat de Israëlische regering onwillig is om hier cijfers over
naar buiten te brengen. De informatie bestaat niet in een vorm die onderzoek
of beoordeling toelaat. De informatie is afgeschermd van het publiek. Alleen
internationale bronnen van informatie, of dagelijks onderzoek naar bouwactiviteiten
in de bezette gebieden, maken iets duidelijk over wat er werkelijk aan
de gang is. Zelfs leden van de Knesset die om gegevens gevraagd hebben
kregen geen respons. Maar de regering verzwijgt niet alleen het financiële
gedeelte aan het publiek. Als
niet een klein aantal mensen de bouwactiviteiten
constant in gaten had gehouden zouden deze activiteiten ook voor een deel
verzwegen zijn. Er zijn maar weinig Israëli’s die zelf gaan kijken
wat er aan de hand is. En wat uit Palestijnse bronnen komt is of niet bereikbaar
voor Israëlisch publiek of wordt als propaganda en leugens afgedaan.
De prioriteit van de Israëlische regering ligt bij de continuïteit
van de bouwactiviteiten zonder inmenging van buitenaf of pottekijkers.
Investeringen
Er kan geen twijfel bestaan over de volgende
cijfers die vanuit de hoogste Israëlische regeringskringen komen:
het ministerie van Volkshuisvesting heeft het afgelopen fiscale jaar 1990-1991
dat eindigde op 1 april 1991, meer dan 1.1000 miljoen NIS (bijna 500 miljoen
dollar) geïnvesteerd in nederzettingen in de bezette gebieden. Dit
was mede mogelijk omdat de Knesset toestemming had verleend het oorspronkelijke
budget te overschrijden. Dit bedrag is 20% van de gehele begroting vanVolkshuisvesting
en komt ten goede aan slechts de 2% van de Israëlische bevolking die
in de bezette gebieden woont.
Verder zien we grote investeringen vanuit
andere ministeries: 70 miljoen door het Ministerie van Onderwijs, 40 miljoen
door het Ministerie van Binnenlandse Zaken, 20 miljoen door het Ministerie
van Opvang, 40 miljoen door het Ministerie van Landbouw en daar bij komt
nog 50 miljoen van de Wereld Zionisten Organisatie (WZO). Dit alles is
dan nog zonder de uitgaven van het Ministerie van Defensie in verband met
de nederzettingen. Uit gesprekken met officieren die in de bezette gebieden
dienst doen, is gebleken dat zeker 50 miljoen NIS per jaar uitgegeven wordt
aan het begeleiden van kolonisten, het bewaken van gebouwen enz. Alles
bij elkaar komen de investeringen en onkosten het afgelopen jaar in de
bezette gebieden op zo'n 2 miljard dollar.
De uitgaven per hoofd van de bevolking
voor door de staat verleende diensten zijn in de nederzettingen op deWestelijke
Jordaanoever88.5% hoger dan in vergelijkbare
gemeenschappen in Israël. De uitgaven zijn het laatste jaar meer dan
3 maal zoveel als elk van de afzonderlijk jaren van af 1967.
Naast de Staatsbegroting, bestaan er speciale
Nederzettingen-fondsen. Het blijkt dat Israelische overheidsfunctionarissen
proberen Amerikaanse donors over te halen hun geld in die fondsen te storten.
Doordat de geldstroom naar de bezette gebieden uit bijna alle Ministeries
en vele fondsen komt zal duidelijk zijn dat elke financiële steun
aan Israël indirecte steun ter verwezenlijking van nederzettingen
is.
Tegen deze achtergrond, de enorme investeringen
en de grote voordelen, wordt duidelijk dat de stelling, dat de gang van
Israëlische burgers naar de bezette gebieden deel uitmaakt van een
'natuurlijk proces', grote onzin is. Een recente uitspraak van Shamir is
dat de kolonisten de band versterken tussen 'Het volk van Israël en
haar land'. Als dezelfde investeringen en voordelen voor een willekeurig
ander land zouden gelden zou ook daar een grote trek naar toe ontstaan.
Hoever de 'ideologische' kolonisten gaan
mag blijken uit het voorbeeld van de joodse ondergrondse.
Tussen 1980 en 1984 voerde een groep van
ongeveer 30 mensen, bijna allen van Gush Emunim, terreurdaden uit tegen
Palestijnen (bomaanslagen op 3 Palestijnse burgemeesters in 1980, aanval
op de Islamitische Universiteit in Hebronin
1983 en een mislukte poging tot het opblazen van bussen met Palestijnenin
1984). 25 kolonisten kwamen voor de rechtbank: 10 kregen lichte straffen,
12 straffen variërend van 4 maanden tot 7 jaar, en de 3 leiders, beschuldigd
van moord, levenslang. Binnen 2 jaar was iedereen, op de 3 tot levenslang
veroordeelden na, al weer vrij, de meeste hadden gratie van President Chaim
Herzog gehad. De 3 tot levenslang veroordeelde hebben een aantal malen
strafvermindering gekregen en zijn inmiddels ook al weer vrij.
Palestijnen zagen dit als een groen licht
voor verdere gewelddadigheden van kolonisten, wat in de praktijk ook gebleken
is. Kolonisten hebben gedurende de Intifada steeds meer militaire bescherming
gevraagd en gekregen. Ze eisen harder optreden, en zijn daar zelf ook actief
in: wegversperringen waar Palestijnen worden ondervraagd, geïntimideerd
en vaak in elkaar geslagen; ontvoering van kinderen die, nadat ze mishandeld
zijn, worden vrijgelaten of overgedragen aan de autoriteiten, beschuldigd
van het gooien van stenen; voortdurende aanvallen op Palestijnse landbouwgrond,
waarbij bomen en velden in brand worden gestoken.
Elk bouwplan voor de bezette gebieden wordt
veel sneller uitgevoerd dan gelijksoortige plannen in Israëli zelf.
Het is 30 tot 50% goedkoper om een huis in de bezette gebieden te kopen
dan hetzelfde huis in Israël. Leningen zijn veel voordeliger, infrastructuur
wordt gratis aangelegd, er zijn belangrijke belastingvoordelen. Dit alles
zorgt er voor dat minder kapitaal- krachtige families min of meer gedwongen
worden naar de bezette gebieden te verhuizen. De Israëlische regering
dwingt niet direct tot het verhuizen, maar creëert eenvoudig de condities
waardoor veel mensen zich gedwongen voelen te gaan, een groot deel van
hen tegen hun wil.