Inleiding

Na afloop van de Golfoorlog zijn de ontwikkelingen in Israël in een stroomversnelling terecht gekomen. Terwijl de positie van de PLO ernstig is verzwakt, heeft Israël nog meer vaart gezet achter de uitvoering van de nederzettingenpolitiek. Terwijl James Baker de deur plat loopt bij Israël en een aantal Arabische staten om een voor de VS zo gunstig mogelijk kader voor vredesbesprekingen te scheppen, maakt Israël voortdurend duidelijk dat van territoriale concessies geen sprake zal zijn. Daarmee lijkt het vooruitzicht op een bevredigende en vreedzame oplossing voor de Palestijnen verder weg dan ooit.

Acht maanden geleden kwam een staakt het vuren tot stand in de oorlog tussen Irak en een coalitie van 28 landen onder aanvoering van de VS. De oorlog was het resultaat van een maandenlange opbouw van een enorme Westerse troepenmacht in een omvang die sinds de 2e wereldoorlog niet meer was voorgekomen in de Arabische wereld. Het machtsvertoon was mogelijk door steun van een aantal Arabische landen en op basis van een aantal VN-resoluties. Resoluties die in eerste instantie, en nu nog steeds, een economische boycot tot gevolg hadden. Een half jaar na aanname van de eerste resolutie werd de gehele infrastructuur van Irak weggebombardeerd, inclusief voedsel- en zaadvoorraden, watervoorzieningen en waterzuiveringsinstallaties. Zeker 100.000 mensen vonden direct de dood, een veelvoud daarvan na de oorlog als gevolg van de bombardementen.

Meten met twee maten

In Nederland heeft dit nauwelijks tot enig protest geleid: het waren tenslotte VN-resoluties die dit mogelijk maakten. Het was toch de laatste mogelijkheid voor de internationale gemeenschap om Irak uit Koeweit te krijgen?!Er was niet meer te praten, vond men, daarom moest er zonodig militair ingegrepen worden. Toch bood Saddam Hoessein nog enkele openingen om onderhandelingen op gang te krijgen, die hadden kunnen leiden tot een beëindiging van de Iraakse bezetting van Koeweit. Er is echter vanaf het begin van het conflict aangestuurd op een confrontatie door het Westen. De argumenten om oorlog te voeren tegen Irak hadden niets te maken met morele overwegingen of internationaal recht, maar met strategische belangen in de regio. De hele façade van VN-resoluties, nieuwe wereldorde en verontwaardiging was er om de wereldopinie zo ver te krijgen dat kritiekloos en met instemming de bommenluiken opengegooid konden worden.
Zoals bij Irak sprake was van uitvoering van VN-resoluties om strategische belangen, zo is bij Israël juist sprake vanniet-uitvoering om strategische belangen.
Tegen de Israëlische bezetting van de in 1967 veroverde gebieden liggen al jaren verschillende VN-resoluties. Het is nooit verder gekomen dan deze papieren veroordelingen. Israël heeft sinds die tijd, ondanks deze veroordelingen, de Golan-hoogte en Oost-Jeruzalem geannexeerd. De Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook worden volgebouwd met nederzettingen, de bezette gebieden worden langzaam ingelijfd. Geen middel wordt daarbij geschuwd: land wordt gestolen, de Palestijnse economie wordt kapot gemaakt, huizen opgeblazen, mensen worden maandenlang opgesloten zonder vorm van proces, of gedeporteerd. Dat dit geen incidenten zijn, maar een structurele politiek is, blijkt uit rapporten van zowel Palestijnse, Israëlische en internationale mensenrechtenorganisaties. Uitvoering van VN-resoluties komt echter nooit ter sprake.

Gevolgen Golfoorlog

Toch heeft de oorlog tegen Irak zijn gevolgen gehad voor de houding van de VS t.o.v. problemen in het Midden-Oosten. Duidelijk is geworden, dat de VS bereid zijn om hun belangen in de regio zelf te verdedigen en te verstevigen. Vroeger gebeurde dit door het in het zadel houden van bevriende regimes, die de rol van regionale politie-agent kregen toebedeeld. Israël heeft vanaf de oorlog in 1967 die functie gehad. Door het wegvallen van het Oostblok als kaper op de Arabische kust, hebben de VS bovendien meer ruimte om toenadering te zoeken tot andere staten en is een voortdurend Arabisch-Israëlisch conflict minder gewenst. Dit betekent niet dat er een oplossing komt voor de Palestijnen, wel dat er pogingen gedaan gaan worden om de scherpe kantjes van het conflict te halen. Inzet van een eventueel nog dit jaar te houden vredesconferentie zal zijn, dat in eerste instantie de Amerikaanse belangen in de regio worden verstevigd. Vervolgens zal zo veel mogelijk aan de Israëlische verlangens worden toegegeven. Als derde zal geprobeerd worden de verschillende Arabische staten niet te veel van de VS te vervreemden. Pas in laatste instantie zal het gaan over een oplossing voor de Palestijnen.
De Golfoorlog heeft echter ook zijn gevolgen gehad voor de Palestijnen. Ten eerste is de positie van het Palestijnse volk in de internationale gemeenschap ernstig geschonden door een aantal blunders van de PLO. Gevolg is dat de PLO niet in de positie verkeert waarin het goed onderhandelen is. Ten tweede is de onderdrukking van Palestijnen tijdens en na de Golfoorlog een nieuwe fase ingegaan. Het wekenlange uitgaansverbod tijdens de oorlog heeft het kleine beetje resterende eigen economie de nek omgedraaid. De combinatie van landconfiscaties, nederzettingen en pasjeswetten maakt het leven voor Palestijnen in de bezette gebieden onmogelijk.

Land voor vrede?

Over de bedoelingen van Israël zou ondertussen geen twijfel meer mogen bestaan. Openlijker dan ooit tevoren wordt nu gesproken over het stichten van een Groot Israël. De drang naar expansie heeft een aantal redenen; zo is er het al tientallen jaren gehanteerde veiligheidsargument (zonder de bezette gebieden heeft Israël een 'wespetaille'), er zijn de bijbelse argumenten. Minder vaak genoemd, maar wel minstens zo belangrijk is, los van het superioriteitsgevoel over Arabieren, de bewuste geografische politiek. Zo bestaat de laagvlakte van Israël uit landbouwgrond. Relatief onvruchtbare delen, zoals de bergachtige Westelijke Jordaanoever, zijn dus ideaal voor huisvesting. Bovendien heeft Israël een enorm watergebrek, en wil met het langzaam inlijven van de bezette gebieden de controle over en de onafhankelijkheid van de watervoorziening vergroten. Sinds het einde van de Golfoorlog is de nederzettingenbouw enorm opgevoerd. Tegelijkertijd wordt er een bewuste bevolkingspolitiek gevoerd die er voor moet zorgen dat die nederzettingen ook daadwerkelijk bewoond gaan worden. Dat gebeurt nu in toenemende mate door Russische joden, en Israëlische joden die dat niet vanuit ideologische motieven doen, maar gedwongen door de steeds slechtere economische situatie in Israël (mede als gevolg van de enorme toestroom van Ethiopische en Sovjet-immigranten). De strak geleide Israëlische economie is echter niet zelf in staat deze politiek te dragen, en kan dat alleen maar blijven doen door financiële steun van de internationale gemeenschap, de VS voorop. Het feit dat die internationale steun afneemt is voor Israël nog geen signaal geweest om het nederzettingenprogramma te heroverwegen. Integendeel.
Voor steeds meer mensen begint duidelijk te worden dat het niet het Palestijnse streven naar onafhankelijkheid, maar de Israëlische gebiedsuitbreiding is, dieelke vreedzame oplossing voor het conflict onmogelijk maakt. Wat Israël betreft kan van vrede voor land geen sprake zijn.Israël probeert de huidige situatie zo lang mogelijk te laten bestaan. Inlijven van de bezette gebieden zou niet alleen internationaal tot sancties leiden, het zou bovendien het joodse karakter van de staat Israël aantasten. Opgeven van de bezette gebieden is niet ter sprake, net zo min als het deporteren van alle Palestijnen naar Jordanië,en dus wordt de tussenweg gevolgd die al vanaf 1967 gevolgd is: het bouwen van nederzettingen, en het langzaam verdelen van de bezette gebieden in afzonderlijke thuislanden voor Palestijnen. Om ruimte te hebben deze politiek zo lang mogelijk voort te zetten heeft Israël de laatste maanden de ene belachelijke eis na de andere gesteld. Er mogen geen Palestijnen uitOost-Jeruzalem of uit de diaspora deelnemen aan onderhandelingen, de PLO mag niet mee doen, de VS mogen geen 'Arabische' standpunten innemen.
Bovendien heeft Israël als eis dat een eventuele conferentie maar uit 1 gespreksronde bestaat, waarna Israël dan met afzonderlijkeArabische staten verder wil onderhandelen over vrede. Deze tactiek gaat vooral ten koste van Palestijnen: als het tempo van de nederzettingenbouw blijft zoals nu, kan er over een paar jaar niet meer gedacht worden aan een Palestijnse staat, maar hooguit nog aan beperkt zelfbestuur voor de thuislanden waar Palestijnen tegen die tijd wonen. 

Acties

Het is dan ook de hoogste tijd om actie te gaan ondernemen. Deze krant is bedoeld om meer informatie te verschaffen over het hoe en waarom van de Israëlische nederzettingenpolitiek, en de gevolgen daarvan voor de Palestijnen. De internationale druk op Israël zal moeten toenemen om een eind te maken aan die politiek. Op zijn minst zal er eind moeten komen aan de nederzettingenbouw, als voorwaarde voor welke oplossing voor Palestijnen dan ook. De beste manier daarvoor is niet een militair ingrijpen, maar een economische boycot zoals die ook altijd is nagestreefd door de anti-apartheidsbewegingen in diverse landen. De internationale boycot van Zuid-Afrika is pas ontstaan na druk vanuit de bevolking in een aantal Westerse landen. Gezien de nog steeds strategische waarde van Israël voor de VS en West-Europa hebben we weinig te verwachten van mensen als Baker of van den Broek. Ook hoeven we weinig te verwachten van een vredesconferentie. Het zal het verzet van Palestijnen zijn, dat samen met een actieve solidariteit van ons en een toenemende publieke verontwaardiging de druk op kan bouwen die nodig is om veranderingen te bewerkstelligen.