Seattle, Praag, Göteborg, Genoa………..!?   Afgelopen week was de G8 top te Genua in Italie het toneel van veel geweld. Het geweld heeft in de media zowel de G8 top zelf als de kritiek daarop overschaduwd. Maar het is wel vooral het geweld van een kant dat in het nieuws komt: het geweld van ‘demonstranten’. Het mysterieuze zwarte blok dat volgens diverse media, waaronder de Volkskrant, uit ongeveer vijfhonderd mensen zou bestaan, die als een soort rondtrekkend circus diverse steden aandoen waar belangrijke topontmoetingen zijn en die het daar voor de gewone demonstranten verzieken. Na Genua lijkt nu meer en meer de discussie over geweld en dit zwarte blok los te barsten. Het geweld van de politie blijft vooral op de achtergrond. Met name in Italië is dit vreemd want je zou denken dat journalisten toch bijzonder argwanend zouden moeten zijn in het geval van een regering waar neo-fascisten plaatsnemen. Zwart-wit Het beeld in de media is bijzonder zwart-wit alsof we nog in een koude oorlog situatie zitten. Je hebt goed en slecht. De slechten gebruiken geweld en worden als een homogene groep gezien. Meestal wordt ook voorgesteld alsof mensen die geweld gebruiken geen politieke visie hebben maar het geweld als doel op zich hanteren. En de goeden die geen geweld gebruiken zouden per definitie al het geweld afkeuren. Dit beeld beperkt zich niet alleen tot  media maar vat post bij veel mensen en zelfs bij activisten. Het zwarte blok wordt verantwoordelijk gesteld voor het geweld. Het is een betiteling uit de jaren tachtig, met name door politie en media gebruikt om een groep demonstranten in grote demonstraties te stigmatiseren. Deze groep is echter vaak heel divers. Wat deze mensen gemeen hebben is dat ze vaak radikale politieke opvattingen hebben, deze opvattingen ook op hun leven betrekken, zich willen beschermen tegen politiegeweld en ‘directe acties’ voeren. Om die reden lopen ze als ‘blok’ in demonstraties. Hun politiek betekent dat zij bepaalde beperkingen die opgelegd worden niet accepteren, zoals een betredingsverbod voor het rode gebied, de rode zone, waar niet gedemonstreerd mag worden. En inderdaad vaak in het zwart gekleed zijn.  Het zijn vaak maar niet altijd anarchistische groepen. Vanuit hun politieke opvattingen zullen veel van deze groepen er niet toe overgaan om privé bezittingen van burgers, zoals brommers en auto’s, te vernielen of  de winkels van middenstanders. Het zwarte blok in Italië was 2 a 3 duizend mensen groot en wilde het rode gebied in om te demonstreren, daar waar voor ze kwamen, namelijk bij de vergadering van de G8. Zij willen zich niet beperken tot het uiten van een mening maar daadwerkelijk verzet bieden. Helaas was het niet mogelijk het rode gebied in te komen. De politie begon bij de eerste poging met het schieten van traangas hetgeen het begin van straatgevechten tussen demonstranten en politie was een feit. Nadat dit zwarte blok in vele kleine groepen uit elkaar was gedreven hebben enkelen groepen vernielingen aangericht aan auto’s, winkels, enz.. Voor meerdere andere groepen was dat een reden om die avond kritiek te uiten en zelfs af te reizen. Het probleem is dat ook mensen zich tussen het zwarte blok kunnen mengen die niets van doen hebben met de meer georganiseerde groepen in het blok. Dat het zwarte blok geen duidelijke organisatie is maar wel uiterlijke overeenkomsten heeft geeft een probleem.  De media schilderen eenieder die geweld gebruikt af als iemand behorend tot het zwart blok. In Genua was dezelfde middag waarop de demonstratie van ‘het zwarte blok’ plaatsvond er ook een demonstratie van  Tutu Bianche  opgezet uit de Ya Basta! groepen uit de Autonome Centra, de beweging van ‘witte overalls’. Zij zijn tegen het gebruik van geweld tegen personen maar voor ‘geweldloze directe actie’. Het betekent dat ze geen stenen en stokken gebruiken maar ze willen met gebruik van het lichaam door ME linies heen breken omdat ook zij niet accepteren dat een gebied voor hen wordt afgesloten. Zij zijn goed voorbereid voor de konfrontatie en hebben deels gasmaskers, helmen en schuimrubberen bepakking als bescherming tegen politiegeweld. Aan deze demonstratie namen zo’n 10.000 mensen deel. Ook deze mensen worden tot de gewelddadige demonstraten gerekend ookomdat zij uit de radicale autonome beweging voortkomen. In totaal kun je zeggen dat in Genua zeker 15.000 mensen op een of andere wijze konfrontaties met politie zijn aangegaan of wilden aangaan. Alleen door het aantal al kun je niet anders zeggen dan dat dit een wezenlijk onderdeel van de beweging is. Er zijn nu twee levensgrote dreigingen voor ‘de beweging’: de splitsing tussen geweld / geen geweld en de splitsing tussen machthebbers radicaal afwijzen / ermee om de aan tafel gaan zitten. Geweld Voor het feit dat mensen tijdens de diverse toppen proberen door politielinies te breken om vergaderingen te verstoren, bestaat ook bij veel mensen die daar niet direct aan deelnemen veel begrip. Het mag duidelijk zijn dat de groei van het verzet tegen de economische globalisering, die zich niet alleen beperkt tot geschreven kritiek, als zeer bedreigend wordt gezien voor de ‘machthebbers’. Na Seattle kun je er gif op in nemen dat verschillende politie-,  en veiligheidsdiensten de opdracht hebben gekregen om er alles aan te doen om het verzet te breken. Zeker omdat de politieke machthebbers zich ook nog eens voor het eerst persoonlijk geraakt voelen omdat ze niet meer onbedreigd bijeen kunnen komen. Een beproefde methode is om juist de  mensen die ook directe actie voeren los te maken van hen die daar (nog niet) voor kiezen. De mate van geweld in Italië toegepast door de politie is deels te verklaren vanuit het neofascistische politieke klimaat, maar zeker ook vanwege de groeiende en sterker worden beweging. De geweldsdiscussie is het middel om de beweging te splitsen. Dit verklaart ook het schieten van traangas in een grote demonstratie, de inval bij het media centrum en de school, de terreur op straat, enz.. Mensen moeten bang gemaakt worden naar demonstraties te gaan. Geweld dient de bepalende discussie te worden binnen een beweging. Het voorkomen van geweld van de politie door als beweging zelf steeds meer in te leveren. We gaan steeds meer denken dat we zelf deels verantwoordelijk zijn voor het geweld. Het is die discussie die al vele bewegingen heeft kapot gemaakt. Overigens moeten we niet alleen maar in samenzweringen denken want het is goed mogelijk dat er wel degelijk sprake was van paniek bij zowel de politiek als politie gedurende G8.  Het is duidelijk dat niet alle geweld dat gebruikt werd door demonstranten verband houdt met een politieke strategie of principes. Er is ook geweld gebruikt door demonstranten dat eigenlijk door iedereen veroordeeld wordt. Uiteraard zijn wij daar zelf  bij en kunnen daar ook iets aan doen.  Hier hebben we een eigen verantwoordelijkheid in. We zullen bij ‘onze’ acties meer verantwoordelijkheid moeten nemen om ongewenste vernielingen en gedragingen te voorkomen en meer veiligheid tegen politieprovocateurs. Dit vereist wel dat een beweging een soort randvoorwaarden stelt waarbinnen iedereen zich dient te houden. Voorwaarden waarbinnen juist wel nog sprake is van diversiteit en waar ook niet iedereen het met elkaars middelen hoeft eens te zijn. Zelfkritiek is zeker bij radicalere groepen niet altijd vanzelfsprekend. Er zal veel meer opgetreden moeten worden tegen geweld als doel op zich, tegen mensen op straat die onverantwoordelijk geweld gebruiken. Eventueel geweld zal altijd moeten passen in politieke doelen die je stelt. Doelen gericht tegen de globalisering en opbouw van alternatieven. De val waar radicale groepen in kunnen trappen is dat de politieke strijd zich verengt tot de strijd tegen repressie. Nog grotere demonstraties, nog meer geweld, nog meer tegengeweld, het is een doodlopende weg. Criminalisering Na Seattle is de criminalisatie in gang gezet tegen allen die meer doen dan alleen demonstreren op een door de overheid aangewezen plek. In Genua zijn inmiddels filmbeelden, foto’s en getuigenverklaringen van diverse situaties waarin politie provocateurs deelnemen aan het geweld. De kleine groepen die geweld gebruikten dat ook bijna alle demonstranten niet zien zitten, werden door de politie veelal lange tijd met rust gelaten. Met de inval bij Indymedia en het Forum wordt ook geprobeerd delen van de beweging te criminaliseren waardoor onderlinge verdeeldheid toeneemt. Veel mensen, ook zij die tegen de economische globalisering zijn, gaan er toch veelal vanuit dat er een soort redelijkheid is bij degenen aan de macht. Met andere woorden, bij het (extreem) toepassen van geweld door de politie, kan met niet accepteren dat dat 100% opzet is, maar ook een reactie is op wat demonstraten gedaan hebben. Men zoekt een excuus dat deels het politieoptreden verklaart zonder dat daarmee het geloof in het systeem als geheel wegvalt. Dat is ook de reden waarom het makkelijk is bij veel mensen twijfel te zaaien als de politie een foto laat zien van in beslag genomen ‘wapens’ die eigenlijk geen van alle wapens zijn maar normale gebruiksvoorwerpen. Omdat die gebruiksvoorwerpen ineens in het kader van het geweldsverhaal worden gezet beginnen mensen, en de media voorop, te suggereren dat er toch wel wat aan de hand was. Ik (en wie niet) zal dan ook wel een zeer gewelddadig persoon zijn; ik heb immers messen in huis, een hamer, een koevoet, een fles met peut, een aansteker, zwarte kleren, enz.. Dit nog los van de vraag of we het niet terecht vinden dat mensen zich gedeeltelijk wapenen als was het maat uit bescherming. Men kan niet geloven dat de staat en de economische machthebbers in het uiterste geval mensen vermoordt als het verzet bedreigend wordt. Te accepteren dat een staat wel zover gaat ondergraaft veel zekerheden die mensen nu hebben. In de media is hetzelfde verschijnsel van criminalisering waar te nemen: het laatste half jaar komen er meer en meer artikelen met een teneur dat de anti-globaliserings beweging in veel punten gelijk heeft, terwijl in diezelfde media het geweld tijdens de toppen zeer eenzijdig aan bod komt en ook gebruikt wordt als argument tegen de kritiek. Media stellen dat door het geweld de argumenten van de tegenstanders van de economische globalisering niet aan bod komen. Dit terwijl elke keer als de media geen sensationele berichtgeving hebben over geweld er ook geen enkele aandacht is voor de argumenten. Sterker, juist de meer verdergaande acties (die door de media per definitie als geweld worden betiteld) hebben ervoor gezorgd, dat de toppen en de kritiek op de globalisering meer ter discussie zijn gekomen. Overleg of afwijzing Na Seattle wordt ineens contact gezocht met critici en zelfs gezegd dat de critici deels gelijk hebben. Vooral het laatste halfjaar zien we ook in Nederlandse media allerlei opiniemakers stukken schrijven die als inhoud hebben dat de anti-globalisten  het gelijk aan hun kant hebben. Ze moeten alleen zorgen dat de radicale elementen uit hun beweging verwijderd worde en het wordt tijd dat ze een plaatst krijgen aan tafel. Je kunt je afvragen waarom dat niet eerder is gebeurd maar wel na de velle protesten in Seattle. Mensen die zich als leiders en woordvoerder opwerpen raken steeds meer verstrikt in het web van overleg met de overheid. Daarbij wordt geprobeerd mensen uit de anti-globaliseringsbeweging ook samen met overheden aan tafel te krijgen om het gedeelde belang: voorkomen van geweld. Delen van de anti-globliserings beweging komen samen met overheden tegenover anderen groepen te staan.  De teneur in de media en van de politiek is duidelijk: we moeten met een deel van de beweging gaan overleggen. Er zal alles aan gedaan worden om een deel van de kritisi in te palmen zonder dat er sprake zal zijn van radicale veranderingen. Waardoor vanzelf een splitsing komt met degene degene die radicale veranderingen blijven voorstaan. En als laatste zijn er natuurlijk ook allerlei politieke groeperingen actief die het verzet tegen globalisering vooral misbruiken voor een eigen agenda. Dit zijn zowel rechtse groepering als veelal communistische splinterpartijen. Wat nu De winst is duidelijk: de kritiek op de economische globalisering is niet meer weg te denken; er wordt dagelijks over gediscussieerd en dagelijks is er ook in de rijke wereld verzet. Het staat zogezegd op de agenda en zal daar niet meer van verdwijnen. Het lijkt dat ideologisch gezien de economische globalisten in het defensief zitten. Ook in het middenveld zoals in Nederland bij bijvoorbeeld Justitia&Pax wordt nu de globalisering voor de  komende jaren als speerpunt genomen. Maar we moeten ons ook niet te snel rijk rekenen. Italië met 200.000 demonstranten was het grootste protest tot nu toe in de rijke wereld, maar voor een groot deel van de Italianen gaat het protest tegen de G8 samen met een protest tegen de regering  Berlusconi. De vraag is als er een linkse regering was (die uiteraard ook gewoon zal doorgaan met het proces van globalisering) of het protest net zo groot was geweest. We moeten nooit vergeten dat het tot hier gekomen is door een grote verscheidenheid aan groepen waarin ook groepen met directe actie als middel een grote rol gespeeld hebben. De uitdaging is nu een volgende stap te zetten. De tijd van de toppen is misschien wel voorbij, tenslotte gaat het ons ook niet om die toppen. We moeten niet in de val lopen van het uitvoeren van rituelen. Deze rituelen hebben onder andere ervoor gezorgd dat ook de grote sociale bewegingen begin jaren tachtig hun kracht verloren. In bijvoorbeeld de kraakbeweging is niet het gebruik van geweld op zich hetgene wat die beweging intern verdeeld heeft maar de rituele wijze waarop het elke keer weer toegepast en uitgevoerd werd (het verdedigen van een het pand bij een ontruiming vanuit een soort macho heftigheidscultus). Misschien is het beter om wel als symbool de top in Qatar te nemen maar die datum als wereldwijde actiedag uit te roepen. Als het ons lukt een volgende keer geen honderdduizenden maar miljoenen mensen op een dag in actie te krijgen dan zal dat zijn/haar effect hebben op vele andere mensen, die voelen dat er iets in de lucht zit. Die ook het idee krijgen dat het zin heeft in verzet te komen. We zullen echter niet naïef moeten zijn over de reactie. De repressie zal ook met alle middelen ingezet worden. Wat dit betreft is een zekere mate van onvoorspelbaarheid noodzakelijk. Het elke keer op dezelfde wijze voeren van actie geeft de tegenstander de mogelijkheid een antwoord te vinden op die vorm. Het draaiboek ligt zogezegd al klaar. Dit gaat dan overheersen in plaats van de inhoud. Er zal een breed kader moeten komen voor wat wel en niet past binnen de beweging. Zowel voor het geweld, waar bijvoorbeeld pacifistische groepen wel accepteren dat andere groepen bepaalde vormen van geweld gebruiken (zonder dat ze het er mee eens zijn)  als voor  een aantal ideologisch bepaalde standpunten. Er moet zowel tolerantie en respect zijn voor groepen die directe actie als middel zien voor verzet als omgekeerd. Doen we dat niet dan valt de beweging zoals die nu is zeker uit elkaar. Ed Hollants Autonoom Centrum