De media

Volkskrant 04-10-2004

Profiel
Autonoom Centrum verwerd steeds meer tot deskundigenbureau
Ińaki Ońorbe Genovesi


Het Autonoom Centrum, bolwerk van actievoeren, is niet meer. Maar de activisten blijven op zoek naar nieuwe vormen van protest. Prikken waar het nodig is. Dat wilden de activisten van het Autonoom Centrum. Het liefst op een ludieke manier. Maar het moest ook weer geen toneelstuk worden . 'Actievoeren is geen tijdverdrijf of een uitingsvorm van ongenoegen. Het is een manier om invloed uit te oefenen.' Ruim veertien jaar gold dit credo bij de mannen en vrouwen van het Autonoom Centrum. Tot het besef groeide dat de wereld was veranderd, maar hun ideeën en methoden niet. Daarom besloot het Autonoom Centrum zichzelf op te heffen. Dus gaan de zes activisten van het Autonoom Centrum op zoek naar nieuwe vormen van protest. Als antwoord op de toenemende globalisering. Hun visie blijft overeind. Een links-radicale boodschap over een fundamenteel andere maatschappij. Zonder lijfelijk geweld. En daar waren ze trots op. 'Het Autonoom Centrum gooit niet met bommen en pleegt ook geen staatsondermijnende acties. Maar de grenzen van het betamelijke mogen best worden overschreden.'


Dus verstoorden ze vergaderingen met leuzen als 'Stop de heksenjacht op illegalen' of liepen ze hinderlijk politieagenten voor de voeten bij grote fouilleeracties in de Amsterdamse binnenstad. Ook fotografeerden ze ambtenaren, die onverwachts huizen binnenvielen om illegale bewoning of uitkeringsfraude op te sporen, en zetten hun foto's op internet. Daarnaast hingen in hun kantoor aan de Amsterdamse Bilderdijkstraat posters als 'Gezocht wegens moord op een zwangere asielzoekster: Aad Kosto, sober doch humaan' of posters waarop de beeltenis van Osama bin Laden en Che Guevara waren verweven als protest tegen de Amerikaanse politiek in het Midden Oosten. De meeste uitingen en leuzen in het pand droegen echter sterk het karakter van radicaal links. Daar lagen ook de wortels van het Autonoom Centrum: de kraak- en antikernenergiebeweging van de jaren tachtig.

De acties werden gevoerd ver van het Binnenhof of gemeenteraden. Volgens de activisten van het Autonoom Centrum hebben politici toch geen enkele macht. De ambtenaren, de politieagenten, de militairen, die moest je direct treffen. Dus trokken ze naar Schiphol, de Palestijnse gebieden of Eurotoppen.

Hoogtepunten van het Autonoom Centrum zijn de 'bevrijding' van bijna honderd asielzoekers uit het Grenshospitium. De campagne tegen luchtvaartmaatschappijen Martinair, KLM en Transavia vanwege hun bijdrage aan de uitzettingen van uitgeprocedeerde asielzoekers.

Daarnaast geldt het Zwartboek over de massa-arrestaties tijdens de Europese top van Amsterdam in 1997 als een politiek en juridisch succes. Mede naar aanleiding van de bevindingen van het Autonoom Centrum kregen tientallen activisten een financiële compensatie voor hun detentie tijdens de Nederlandse Eurotop. Activiteiten die stuk voor stuk leidden tot een enorm netwerk en deskundigheid bij de mannen en vrouwen van het Autonoom Centrum.

Maar daarin zat volgens hen ook de crux. Steeds vaker zagen journalisten en onderzoekers het Autonoom Centrum als een bureau vol deskundigen op het terrein van migratie, asielzoekers en antiglobalisering. En niet meer de bruisende en eigenwijze actiegroep die zij zo graag wilde zijn.

Voorpagina TROUW 30 september 2004

Autonoom Centrum heft zich op om na te denken

AMSTERDAM - Het Autonoom Centrum bestaat niet meer. "We zijn een vastgelopen, zelfs een bureaucratisch instituut. Geen beweging in te krijgen. Daar verander je de wereld niet mee.- De uit de krakersbeweging ontstane actiebeweging heeft zichzelf opgeheven.

Ed Hollants, vanaf het begin, eind jaren tachtig, bij het Autonoom Centrum (AC): "We waren een bruisend collectief, in staat snel acties op touw te zetten en een tegengeluid te laten horen. Nu lijden we aan ideeënarmoe."
Het Autonoom Centrum (AC) ontstond uit de 'Harde Kern', een tijdens de nationale kraakdag in 1986 gekraakte winkel in de Amsterdamse Kinkerbuurt. Het was vooral het verzet tegen het repressieve asielbeleid waarmee het AC zich profileerde. Het opsluiten van illegale vreemdelingen en uitgeprocedeerde asielzoekers was de links-radicalen een gruwel. Er waren acties tegen luchtvaartmaatschappijen die meewerkten aan de 'deportaties' van die vreemdelingen. Het Solidariteits Netwerk Illegalen werd opgericht. Er was de campagne 'Stop Israëlische nederzettingen in Palestina, boycot Israël'. Illegalencafé No Pepers werd opgericht. Een zwartboek over de massa-arrestaties van demonstranten tegen de Amsterdamse eurotop werd geschreven. Er was een spreekuur en opvang voor illegalen en uitgeprocedeerden. Er was een onderzoek en een boek naar het uitzetbeleid.
Hollants: "Door al dat werk belemmerden we onszelf na te denken over de ontwikkelingen in de wereld. Want die verrechtst en wordt neoliberaal en heeft het altijd maar over die vrije markt. We maakten geen tijd om daarop in te haken, om in beweging te blijven. Journalisten zijn ons zelfs als deskundigen gaan zien, die je af en toe om hun oordeel kunt vragen.
De blijvende vernieuwing was ooit juist reden om met het AC te beginnen. "Halverwege de jaren tachtig liep de periode van de krakersbeweging, van het antimilitarisme en anti-kernenergie af. Wij wilden dat het door zou gaan, de linkse actiebeweging. Dat lukte. Kijk maar naar al die geslaagde acties in de jaren negentig."
"Het is niet alleen het Auto-noom Centrum: de hele linkse kant zit vast. je ziet het ook aan de vakbonden: wat spelen die nog klaar? De acties dezer dagen - het lijkt me een stuiptrekking. Terwijl rechts wel in beweging blijft. Er zijn conservatieve denktanks, het CDA schuift op naar rechts. Het lukt ons niet om daarop te reageren. Dat is een probleem: bij rechts kan ik me nog wel wat voorstellen, bij links steeds minder. Daarom moeten we nu stoppen, om weer in beweging te kunnen komen. We moeten, net zoals in de vorige eeuw met de stakingen en de krakersbeweging, weerstand bieden. Daar gaan we nu over nadenken. We worden wel ouder, maar de wereld veranderen willen we nog steeds."

 

NRC 30-09-2004


Autonoom Centrum verdwijnt 
Door een onzer redacteuren 
ROTTERDAM, 30 SEPT. Het Autonoom Centrum zet na veertien jaar een punt achter zijn bestaan. De links-radicale actiegroep, gevestigd in Amsterdam, vindt zichzelf ,,inmiddels teveel een geďnstitutionaliseerd kantoor en niet meer het bruisende collectief van weleer''. De uit de krakerbeweging ontstane groepering moet volgens Ed Hollants, activist van het eerste uur, een nieuw, progressief antwoord zien te vinden in dit ,,verrechtsende neoliberale, zelfgenoegzame klimaat''. Hollants zegt dat de bestaande werkzaamheden de medewerkers van het Autonoom Centrum verhinderen om met frisse ideeën voor een tegenbeweging te komen. ,,Wellicht werkt ons besluit om te stoppen als een katalysator om ons te vernieuwen'', hoopt hij. 
Volgens hem ontbreekt in heel links Nederland momenteel het intellectuele debat. ,,Daardoor hebben we bijvoorbeeld geen progressieve visie op hoe we met zaken als migratie willen omgaan.'' Hollants zegt dat mensen behoefte hebben aan modernere vormen van actievoeren dan de bezettingen die zijzelf organiseerden of het protest waartoe de vakbeweging uit onvrede over het kabinet momenteel oproept. Hollants: ,,Ook het Autonoom Centrum heeft zich in de afgelopen jaren niet kunnen vernieuwen en heeft geen goede aansluiting weten te vinden met de veranderende wereld.'' 
Het Autonoom Centrum verzette zich met name tegen het in zijn ogen repressieve asielbeleid van de opeenvolgende regeringen. Ze organiseerde acties en bezettingen tegen vreemdelingendetentie en ze probeerde luchtvaartmaatschappijen te overreden om niet mee te werken aan de gedwongen terugkeer van vreemdelingen naar hun land van herkomst. Ook keerde het centrum zich tegen de Israëlische nederzettingen in de Palestijnse gebieden. Verder nam men deel aan het Solidariteits Netwerk Illegalen NL. 
Het Autonoom Centrum kwam eveneens prominent in het nieuws tijdens de Eurotop in Amsterdam in 1997. Gedurende die top werden ruim 600 actievoerders gearresteerd. Het Autonoom Centrum bundelde de klachten over de gewelddadige wijze waarop de arrestanten door de ME werden behandeld in een zwartboek, getiteld EU rot op. De onderzoekscommissie-Schalken verklaarde de klachten gegrond.

PAROOL ’04-30-09

Links bolwerk Amsterdam heft zich op

Autonoom Centrum: ‘ We hielden onszelf in stand, terwijl we zagen dat iets anders noodzakelijk is’

Van een verslaggever

AMSTERDAM – Het Autonoom Centrum, links collectief te Amsterdam, heft zichzelf op. De club die in veertien jaar als gezaghebbend actiebolwerk is gaan gelden, is aan eigen succes ten onder gegaan en ‘ te veel geďnstitutionaliseerd geraakt’, stellen de oprichters zelf.
Het Autonoom Centrum, dat kantoor hield in de Bilderdijkstraat in Oud-West, ontstond in 1986 als ‘ harde kern’ van actievoerders, in een winkel die ter ere van de ‘ nationale kraakdag’ was gekraakt. De winkel werd ‘ het Autonoom Buurtcentrum’. Toen de activiteiten de buurt verre overstegen, werd de groep omgedoopt in ‘ Autonoom Centrum’.
De afgelopen jaren voerde en coordineerde het AC tal van acties. Tegen de ‘ globalisering’, tegen de uitzetting van illegalen, tegen de oorlog in Irak, tegen ‘ mishandelingen’ in het Grenshospitium waar illegalen voor hun uitzetting worden opgesloten, et cetera.
Maar doordat de club te zeer georganiseerd en ‘ geďnstitutionaliseerd’ is geraakt, is de scherpte verdwenen, vinden de initiatiefnemers.
‘ Het is tijd voor andere wegen,’schrijft het Autonoom Centrum in een verklaring. ‘ We vinden dat het Autonoom Centrum zijn functie heeft vervuld en zijn carričre nu kan beëindigen, zodat nieuwe ruimte geschapen wordt.’
Als beste voorbeeld voor de stelling dat het Autonoom Centrum te zeer is ingeburgerd in de politieke en maatschappelijke circuits, is voor de oprichters het feit dat het Autonoom Centrum de laatste jaren geregeld door journalisten wordt geraadpleegd. Als links-georiënteerde deskundigen, in plaats van autonome actievoerders.
De verklaring: ‘ We vinden onszelf inmiddels te veel een geďnstitutionaliseerd kantoor met een aantal individuele deskundigen, met name op het terrein van migratie, grensgevangenissen en deportatie. We zijn niet meer het bruisende collectief van weleer.’
En zo’n ‘ bruisend collectief’is meer dan nodig, want er zijn misstanden te over om tegen van leer te trekken. ‘ Je ziet in Nederland nauwelijks verfrissende ideeën en initiatieven die een tegenbeweging doen ontstaan. Het Autonoom Centrum zou juist daarin een rol moeten spelen, maar dat lukt het huidige AC dus ook niet. We hobbelen net zo hard achter de feiten aan en vissen achter het net. We hielden onszelf in stand, terwijl we zagen dat iets anders noodzakelijk is’.
Wat dat andere dan is?
Uit de verklaring wordt het nog niet helemaal duidelijk. Alleen: ‘ We voelen de uitdaging nieuwe experimenten aan te gaan.’


Parool 01 oktober

De autonomen bezinnen zich

‘ links heeft geen antwoord op de globalisering’

de opvang van ‘ vluchtelingen’gaat wel door

HANNELOES PEN

HetAutonoomCentrum Amsterdam heft
zichzelf na veertien jaar op. De oprichters bezinnen zich op
andere manieren van links verzet. Op het verleden kijken zij met trots terug.
EEN grenshospitium heet in autonomenjargon grens-gevangenis. Asielzoekers worden steevast aangeduid als vluchtelingen. Het Autonoom Centrum in Oud-West heeft zijn eigen taal. Maar na veertien jaar actievoeren kwam de klad er in.
Vincent de Jong en Ed Hollants, mensen van het eerste uur, lieten na overleg met de andere vijf vrijwilligers deze week weten dat het centrum wordt opgeheven. Het ‘ bruisende collectief’van weleer, dat ‘ in de roos wist te schieten’ met zijn campagnes is niet meer wat het geweest is, schrijven ze op hunwebsite. Het liep alleen nog maar achter de feiten aan. Hollants: “We namen het anderen altijd kwalijk als ze te bureaucratisch waren geworden. Dan zit er maar één ding op. ”
Het centrum kwam voort uit de kraakbeweging en de anti-kernenergiebeweging. Het interieur van de ‘ winkel’ in de Bilderdijkstraat herinnert daar nog aan. Op een houten, bekraste tafel staan koffiekannen. De wanden hangen vol met actieposters. Her en der liggen folders die oproepen tot actie. Maar het Autonoom Centrum zal daarbij niet meer van de partij zijn. Hollants: “We wisten elkaar niet meer te stimuleren. Als je een actie al vijftig keer hebt gedaan, is dat ook moeilijk. We vervielen langzamerhand in het geven van commentaar aan journalisten, over bijvoorbeeld het migrantenbeleid. Maar zelf ontwikkelden we geen enkele visie. ”
De organisatie, die twee jaar geleden nog in het nieuws kwam omdat de politie affiches van ‘ Che Laden’ in beslag nam, heeft zich met tal van onderwerpen beziggehouden: racisme, migranten, het Midden-Oosten, apartheid en, de laatste tien jaar, de globalisering. “Op de globalisering is geen progressief antwoord gekomen, ” zegt Hollants. “Rechts speelt veel beter op de ontwikkeling in. Links denkt nog aan de traditionele vorm van actievoeren. Kijk naar de acties van FNV-voorzitter Lodewijk de Waal. Het is de laatste stuiptrekking van links. Die vorm van verzet spreekt de mensen niet meer aan. ”
Hoogtepunten van het Autonoom Centrum lagen volgens het tweetal in de jaren negentig, zoals bij de opening van het Grenshospitium in 1992. De Jong: “We gingen er wekelijks op bezoek omdat die mensen niet uit die gevangenis mochten. We hebben tussen de vijftig en honderd mensen bevrijd. ”
Ook de campagne tegen de KLM, die uitgeprocedeerde asielzoekers het land uit zette, rekenen ze tot hun successen. Aan de wand in het Autonoom Centrum hangen verschillende relikwieën uit het actietijdperk, zoals de poster met een zwaan met gespreide vleugels: ‘ Zwaanzinnige terugvlucht. Uw uitzettingsagent KLM.’ Maar ook het pamflet ‘ Vlucht naar voren’, uit 1999, dat een andere kijk bood op het migratiebeleid, is voor Hollants iets om trots op te zijn. Het laatste succesnummer was het boek Over de grens dat begin dit jaar uitkwam en waarvan inmiddels een tweede druk is verschenen. Dat sommige kranten het Autonoom Centrum als vluchtelingenorganisatie aanduidden, is deels verklaarbaar. Het centrum hield zich de laatste tijd vooral met asielzoekers bezig.
In een van de rekken in het centrum ligt nog een Engels exemplaar van het zwartboek over het politieoptreden tijdens de Eurotop in 1997. Binnen drie weken hadden de medewerkers 140 arrestanten gesproken. De verhalen over hun arrestatie leidden in verschillende gevallen tot schadevergoeding. Hollants: “Politiek haalde het zwartboek niet veel uit, maar de beeldvorming over het politie-optreden was gezet. Er werden zelfs Kamervragen gesteld. ”
En, om nog even door te gaan: de Zoeklichtacties in 1999. Hollants: “In een grote bakfiets volgden we de controleurs die op zoek waren naar illegale bewoners. Luid toeterend gingen we ze achterna. De
acties werden gestaakt. ”
Hoewel het centrum ophoudt te bestaan, gaat de opvang van ‘ vluchtelingen’ nog wel door. De Jong: “We doen de deur hier niet op slot. Ons kantoor blijft bestaan, maar we stoppen met de activiteiten. We verwijzen de mensen door naar andere instanties. ”
Het centrum is niet meer aanspreekbaar voor de pers of actievoerders. Voor de medewerkers van het centrum is het nu tijd van ‘ bezinning’. Wie weet gaat het over een jaar toch ineens weer open. Hollants: “Ik denk er aan een medium op internet op te zetten waar kritische geluiden zijn te horen. ”
“In het buitenland heb je web-
sites zoals Commondreams.org, Opendemocracy.org en Znet.org, waarop serieuze discussies plaatsvinden. Dat bestaat in Nederland helemaal niet. ”


Volkskrant 01-10-2004

Autonoom Centrum zal zichzelf opheffen
AMSTERDAM - Het Autonoom Centrum heeft besloten zichzelf op te heffen. De links-radicale actiegroep protesteerde vanuit Amsterdam ruim vijftien jaar tegen onder meer het strenge asielbeleid, de Israëlische nederzettingen in Palestina en diverse Eurotop bijeenkomsten. Volgens Ed Hollants van het Autonoom Centrum is de actiegroep, die eind jaren tachtig uit de krakersbeweging voortkwam, al een tijd niet meer wat het geweest is.