Perspectief?

Deze krant gaat over Jeruzalem: de geschiedenis van deze stad, de veranderingen die er plaats hebben gevonden sinds Israël Oost-Jeruzalem bezet houdt en de nederzettingen die door Israël rond Jeruzalem gebouwd zijn. Jeruzalem zal, als er serieuze vredesonderhandelingen komen, één van de moeilijkste punten binnen die onderhandelingen zijn. Israël wil het geannexeerde deel van Jeruzalem en de geannexeerde gebieden eromheen onder geen beding ter discussie stellen. Israël beschouwt Jeruzalem als de ongedeelde hoofdstad van de joodse staat Israël. Maar voor de Palestijnen is Jeruzalem altijd de (culturele, politieke en religieuze) hoofdstad geweest. Naast de betekenis die de stad heeft voor joden, is Jeruzalem evengoed voor christenen en islamieten een belangrijke religieus centrum. De Palestijnen zullen daarom Oost-Jeruzalem als hoofdstad willen behouden of een internationale status willen voor geheel Jeruzalem. Om dit te voorkomen ligt bij Jeruzalem het zwaartepunt van de nederzettingenpolitiek van Israël. Vooral de laatste 2 jaar is het tempo van de nederzettingenbouw behoorlijk opgevoerd. Nergens wordt op zo'n grote schaal gebouwd en wordt er zo hard gewerkt aan een voldongen feiten politiek. 

 

De sterke positie van Israël
 

Dat dit zo makkelijk kan gebeuren heeft van alles te maken met de sterke positie die Israël internationaal nog steeds heeft, tegenover de zwakke positie van de Palestijnen. Israël is weliswaar het laatste jaar meer onder druk gezet om te stoppen met haar nederzettingenpolitiek, toch heeft dit nog steeds niet geleid tot serieuze sancties. Al 25 jaar lang liggen er VN (Veiligheidsraad)-resoluties, waarin Israël veroordeeld wordt. Deze hebben tot nu toe geen enkel nadeel voor Israël betekend, omdat ze niet geëffectueerd zijn. Israël ziet dan ook geen reden om te stoppen met de nederzettingenbouw rond en in Jeruzalem. Ook de Arbeiderspartij wil alleen in een deel van de bezette gebieden stoppen met de nederzettingenbouw. Oost-Jeruzalem wordt sowieso niet als bezet gebied beschouwd.

Het belangrijkste waar de Verenigde Staten en de Westerse landen in geïnteresseerd zijn is in het Midden Oosten een rust te creëren tussen Israël en de Arabische staten. De druk op Israël heeft dus weinig te maken met de overweging dat het Palestijnse volk onrecht aangedaan wordt. 

 

De zwakke positie van de Palestijnen

 
De Palestijnen zelf staan er zeer zwak voor: ze zijn geen militaire macht van betekenis, voeren geen gewapende strijd en de Intifadah is al lang opgehouden te bestaan als een factor van betekenis. Deels is dit ook te verwijten aan de PLO zelf. De verschillende fracties houden zich nog steeds te veel met partijpolitiek bezig in plaats van dat er gezamenlijk (politiek) sterke structuren zijn opgebouwd in de bezette gebieden waar de bevolking vertrouwen in kan hebben. Ook wordt er teveel gebaseerd op een Arabisch nationalisme en bij links op verouderde anti-imperialistische theorieën. Zo hebben we bij Saddam Hoessein gezien dat het feit dat het om een Arabisch land ging dat zich 'anti-imperialistisch' opstelde belangrijker werd gevonden dan dat wat Saddam Hoessein al tientallen jaren zijn eigen bevolking aandoet. Dit staat los van de terechte kritiek op deze Golfoorlog en op de smerige rol van de VS daarin. In het verleden is de PLO vaak de speelbal van de diverse Arabische machthebbers geweest en heeft zelf dit spel gretig meegespeeld. 
De strijd in de bezette gebieden richt zich steeds meer naar binnen toe door het vermoorden van collaborateurs en het optreden van Israëlische doodseskaders. Stakingen enz. vinden voor een deel niet meer vrijwillig plaats maar worden afgedwongen. Beide zorgen voor angstgevoelens onder de Palestijnse bevolking en hebben een verlammend effect. Zeker de Israëlische doodseskaders zullen bedoeld zijn om onrust te zaaien, onzekerheid te laten toenemen en verdeeldheid aan te wakkeren. Naast het direct uitschakelen van leidinggevende figuren is deze psychologische oorlog zeker zo belangrijk. Het enige waar de PLO zich momenteel op richt is de strijd in het internationale lobbycircuit en de publieke opinie. Deze publieke opinie kan van belang zijn. De automatische solidariteit met Israël is bij steeds meer mensen omgeslagen in vertwijfeling. Steeds meer mensen zien wat Israël in werkelijkheid doet. Dit kan op de langere duur gaan leiden tot publieke druk en de vraag om sancties. 

 

Anti-Arabische gevoelens

 
Israël zal er alles aan doen om terrein terug te winnen wat betreft pro-Israël gevoelens en anti-Arabische gevoelens. Dit wordt vooral door twee zaken geprobeerd die niet geheel los van elkaar staan:
1. uitlokking van confrontaties met buurlanden

2. het zich opwerpen als Westers land met democratische waarden tegen het islamitische fundamentalisme.

Israël heeft meer aan een oorlogsverhouding met haar buurlanden dan aan vrede. Alleen in een oorlogsverhouding is het mogelijk geweest de bezette gebieden 25 jaar vast te houden. En dit doel, inlijving van de bezette gebieden (in ieder geval een belangrijk deel ervan), staat al lange tijd voorop. Wanneer er vrede gesloten moet worden zal dit altijd ten koste gaan van deze gebieden. Tot voor kort zag de publieke opinie het conflict als een conflict tussen een klein, goed bedoelend landje tegenover een agressieve Arabische wereld. Dit beeld is veranderd. Het nog langer bezet houden van de gebieden wordt steeds meer in twijfel getrokken. Dit is een van de redenen voor Israël om haar nederzettingenbeleid sterk op te voeren, zodat de wereld met voldongen feiten te maken krijgt. Om het vijandsbeeld van de Arabische wereld weer te versterken probeert Israël door onder andere aanvallen in Zuid-Libanon confrontaties uit te lokken. Deze aanvallen worden goedgepraat met vooroordelen en racistische denkbeelden over 'de islamieten' en 'de fundamentalisten'. Deze denkbeelden sluiten mooi aan bij hoe er in het Westen en de VS over gedacht wordt. Dit brengt ons bij het tweede punt. Na het uiteenvallen van het Oostblok en de Sovjet-Unie is er de behoefte gekomen aan een nieuw vijandsbeeld. Het voert in dit stuk te ver uit te leggen waarom deze behoefte er is. Duidelijk is dat er alles aan gedaan wordt om het islamitische fundamentalisme als grote bedreiging voor onze samenleving en haar 'democratische waarden' voor te stellen. Daarbij wordt al gauw alles wat islamitisch is op een grote hoop gegooid. Dit gebeurt zowel binnen de Westerse landen tegenover migranten en vluchtelingen als naar buiten toe. Israël werpt zich op als vertegenwoordiger van onze cultuur en 'democratische waarden' tegenover een ondemocratisch en oprukkend fundamentalisme. 

 

Destabilisatie

 
In dit licht is het niet zo verwonderlijk dat Israël Hamas, een islamitisch-fundamentalistische Palestijnse beweging, weinig in de weg legt. Israël kan een Hamas-beweging goed gebruiken om de strijd voort te zetten en aan de legitieme rechten van de Palestijnen afbreuk te doen. Natuurlijk moet deze Hamas- beweging wel controleerbaar blijven. We moeten bedenken dat Israël één van de landen is met een uitstekend ontwikkelde geheime dienst. Israël is ook talloze malen betrokken geweest bij de bestrijding van verzetsgroepen in andere landen. Bekend onder andere is de opleiding van contra's in Midden-Amerika. Een belangrijke tactiek bij de bestrijding van 'de vijand' is altijd verdeeldheid zaaien. Het is Israël nog steeds niet gelukt om de PLO te splitsen. Hamas maakt echter geen deel uit van de PLO en kan zo prima gebruikt worden om het Palestijnse volk onderling te verdelen. Deze tactiek, samen met het optreden van doodseskaders, moeten we zien als een destabiliseringsoorlog zoals die vooral door de VS in veel landen gebruikt is. Solidariteit met het Palestijnse volk zal voor veel mensen een stuk moeilijker worden als dit al gauw uitgelegd kan gaan worden als solidariteit met fundamentalistische moslims. 

Opbouwen van verzet

De vredesconferentie heeft tot nu toe weinig zin. Israël heeft er alles aan gedaan om het 'vredesproces' op de lange baan te schuiven of te laten mislukken. In ieder geval tot de bezette gebieden zijn volgebouwd en er sprake is van voldongen feiten. Het enige wat Palestijnen kunnen bereiken en wat ze inmiddels bereikt hebben is een internationaal platform te hebben om te spreken, geloofwaardig over te komen, en het politieke verlies van de Golfoorlog goed te maken. Verder zit er voorlopig niets meer in. Zeker niet als dit niet gepaard gaat met actief verzet in de bezette gebieden en actieve steun in landen als het onze.

We denken dat het hoog nodig is dat er vanuit de PLO gezamenlijk met alle fracties alles aan gedaan moet worden om het verzet in de bezette gebieden weer op te bouwen. De (eventueel gewapende) strijd zal zich alleen moeten richten op de nederzettingen en het 'bevrijden' van de bezette gebieden. Acties in Israël zelf lijken ons een slechte zaak. Er moet voor gezorgd worden dat het Westen wel in moet grijpen (met bijvoorbeeld sancties). Dit zal alleen gebeuren als de zaak uit de hand loopt. Actief verzet is ook bijna het enige middel waarmee de Palestijnen hun onderhandelingspositie kunnen versterken. Wanneer dit niet gebeurt zal de wereld rustig afwachten. 

 

Arbeiderspartij

 
Ook het feit dat er nu een Arbeiderspartij-regering is maakt niet zoveel uit. De Arbeiderspartij heeft ook al verklaard absoluut het geannexeerde deel van Jeruzalem niet op te willen geven en ook delen van de Westbank (Jordaanvallei) niet. De consequentie voor Israël van gedeeltelijke annexatie en beperkte autonomie voor Palestijnen is dan wel dat het steeds meer een apartheidsstaat wordt met een racistische politiek. Het kan ook niet anders als het fundament van de staat Israël het joodse karakter is, met allerlei voorrechten voor joden, terwijl er een paar miljoen christelijke en islamitische Palestijnen wonen, die die voorrechten niet hebben. 
Sowieso is de Arbeiderspartij verantwoordelijk voor de eerste nederzettingen en de annexatie van bezette gebieden. De Arbeiderspartij zal er alles aan doen om, door zich iets flexibeler op te stellen dan Likud, de druk van de ketel te halen zodat sancties van de baan zijn en de kredietgaranties afgegeven worden. Het is enigszins te vergelijken met wat in Zuid-Afrika gebeurd is. Ook daar zijn veel sancties opgeheven terwijl er voor de gemiddelde zwarte Zuid-Afrikaan niets veranderd is. Natuurlijk is er door het aan de macht komen van de Arbeiderspartij wel enige ruimte gekomen. Daarom is het juist noodzakelijk om de druk wel op te voeren om met alle nederzettingen te stoppen. 

 

De VS en hun belangen

 
Het is triest om te zien dat de enige die daadwerkelijk iets gedaan hebben, ook al is het misschien alleen symbolisch, de VS zijn. Zij hebben in ieder geval de kredietgaranties opgeschort. Dit natuurlijk niet uit solidariteit met de Palestijnen maar uit weloverwogen strategische overwegingen. De VS willen voorlopig rust in het Midden Oosten, en ook de enorme uitgaven die nodig zijn om Israël overeind te houden zullen een rol spelen. Het belangrijkste voor de VS is dat Israël en Syrië vrede sluiten. Waar de VS in ieder geval geen belang bij hebben is een democratische Palestijnse staat die opkomt voor de belangen van haar bevolking. Dit kan een uitstraling hebben naar andere Arabische landen. De belangen van deze bevolkingen zijn nu eenmaal andere dan die van de VS. Ook voor Israël is er belang bij een vergelijk met Syrië. Israël kampt met een enorm watergebrek. Een van de oplossingen zou een waterpijp naar Turkije kunnen zijn, dat een wateroverschot heeft. Deze pijp zal dan wel door Syrië moeten lopen. Nu haalt Israël ook een deel van het benodigde water uit de bezette gebieden. Dit waterprobleem is een tijdbom onder het Midden-Oosten en zou voor Israël een reden kunnen zijn om een oorlog met Syrië te beginnen.
 

Is het te laat?

 
Iedereen die de afgelopen tijd in de bezette gebieden geweest is verteld hetzelfde: het is een aflopende zaak, binnen korte tijd zijn de gebieden volgebouwd met nederzettingen.
Israël voelt wel aan dat de druk steeds groter wordt om in ieder geval te stoppen met haar nederzettingenpolitiek. De afgelopen twee jaar is er op ongekende wijze gebouwd in de bezette gebieden. Een half jaar geleden toen wij de eerste krant uitbrachten zeiden we dat als er niet snel iets gebeurde het te laat zou zijn. Nu zien we dat het wat betreft Jeruzalem eigenlijk al te laat is. Dit geldt ook voor delen van de Westelijke Jordaanoever. We schreven ook dat groepen die solidair zijn met het Palestijnse volk dreigen dezelfde fout te maken als bij de Golfoorlog. Daar wisten een hoop groepen tijdens de oorlog geen stelling te nemen tegen de oorlog. Een half jaar later werd toegegeven dat dat wel had moeten gebeuren. 

Het afgelopen jaar is er met betrekking tot Israël niet duidelijk openlijk stelling genomen, en in ieder geval zijn er geen consequenties aan verbonden. Onze oproep tot een boycotcampagne ging velen te ver, maar er stond niet veel tegenover. Wel zijn er campagnes als 'Plant een boom'. Naar ons idee bestaan er, als het zo nog een jaar doorgaat, eigenlijk geen bezette gebieden meer (misschien op de Gazastrook na) maar zijn de gebieden een onlosmakelijk onderdeel van Israël geworden met enkele thuislanden voor Palestijnen. In wezen is dit ook wat de Arbeiderspartij wil: aan een deel van de Palestijnse gebieden autonomie aanbieden (thuislanden), en Oost-Jeruzalem, de gebieden hier direct omheen en de vruchtbare Jordaanvallei bij Israël inlijven. Zo hebben de Palestijnen geen eigen staat, maar ook geen kiesrecht in Israël. 

Vredesgroepen en andere groepen die wel solidair zijn met de Palestijnen durven nog steeds niet hardop te roepen dat het tijd is voor sancties en dat we deze sancties niet moeten vragen maar er zelf mee moeten beginnen. We stellen niet dat als dat wel gebeurt er dan snel iets gaat veranderen. Wel dat dit het enige is waar Israël naar zal moeten luisteren, aangezien Israël totaal afhankelijk is van financiële hulp en export naar de VS en Europa. Elke andere manier is al geprobeerd en heeft totaal geen effect. Wat er nu plaats vindt is een race tegen de klok die door Israël al voor zo'n 80% gewonnen is. 

Het lijkt erop dat veel groepen in Nederland zich laten weerhouden om nu in actie te komen, eerst doordat men de vredesconferentie wou afwachten, daarna vanwege de verkiezingen in Israël, en we vrezen dat er weer afgewacht wordt op wat de Arbeiderspartij gaat doen. (Op zich is dit zo duidelijk als wat en is er weinig reden tot optimisme). Inmiddels is dan wel weer een jaar verloren gegaan. Een jaar dat zeker niet voor Israël verloren zal gaan. Zo staan er bijvoorbeeld ruim 10.000 woningen leeg in nederzettingen in de bezette gebieden. Rabin kan wel zeggen dat er geen nieuwe nederzettingen gebouwd gaan worden, tegelijkertijd zal echter, om de lege woningen vol te krijgen, het aantal kolonisten in de bezette gebieden toenemen.

Maar ook al lukt het Israël om (een deel van) de gebieden (voorlopig) in te lijven dan zal, zoals al eerder opgemerkt, Israël steeds verder afglijden naar een racistische staat, een apartheidsstaat die constant een paar miljoen Palestijnen zal moeten onderdrukken om haar karakter overeind te houden. Israël zal er alles aan doen om zo veel mogelijk Palestijnen te verdrijven door ze geen werk te geven, geen voedsel, geen huizen, geen leefruimte en een constante repressie. De strijd gaat in ieder geval ook door voor een werkelijk democratisch Israël. Waar dus democratie en gelijke rechten op de eerste plaats komen en niet een exclusief joods karakter, waaraan allerlei rechten ontleend worden die voor een zeer grote minderheid onbereikbaar zijn.

 

Verdere acties in Nederland

 
Het afgelopen halfjaar hebben wij verschillende acties gevoerd: een aantal tegen de verkoop van Israëlische produkten, tegen de nederzetting het Hollanddorp en een keer bij een reisbureau. Enig succes hebben we wel gehad, de HEMA is gestopt met de verkoop van Golanwijn, er is veel publiciteit geweest rond het Hollanddorp en de geldinzamelingsactie van Christenen voor Israël (deze geldinzamelingsactie dreigt te mislukken). Verder is het gelukt de pro-Israël lobby uit de
tent te lokken. Opvallend is dat deze personen en groepen geen enkel argument hebben om de nederzettingenpolitiek goed te praten of de oproep voor sancties te ontkrachten. Wel vervielen ze in goedkope verdachtmakingen van anti-semitisme aan ons adres. Hierop hebben we in diverse dagbladen en periodieken met steekhoudende argumenten gereageerd. Wat niet gelukt is, is meer groepen te bewegen om tot een oproep van sancties over te gaan in welke vorm dan ook. We willen de komende tijd doorgaan met acties te voeren en hopen dat meer groepen duidelijk stelling gaan nemen. We willen ons blijven richten op de nederzettingenpolitiek. Het is belangrijk om de druk verder op te voeren tot dat de bouw van nederzettingen volledig gestaakt wordt, dus ook in Oost-Jeruzalem. Deze politiek maakt het meest duidelijk hoe allerlei mensenrechten overtreden worden en hoe Israël steeds meer een apartheidsstaat wordt en steeds minder een democratie. Het feit dat het er slecht voor staat voor de Palestijnen is nog geen reden om niet door te gaan met ook hier voor hun rechten op te komen. Vooral het Westen is een belangrijke veroorzaker van de problemen. Ten eerste zijn vooral hier joden op meedogenloze wijze vervolgd. Voor de tweede WO gingen de grenzen dicht voor de vele vluchtelingen uit Duitsland. In plaats van de hand in eigen boezem te steken was iedereen al lang blij dat er na de oorlog de mogelijkheid was om de emigratie te steunen en de staat Israël mogelijk te maken. Mogelijk te maken in een ‘derde wereld­land’ waar toch alleen maar wat Arabische 'inboorlingen' woonden. 
Ten tweede heeft Israel altijd een strategisch belangrijke functievoor het Westen gehad. Israel heeft sinds 1948 gefunctioneerd als een westerse politieagent in het Midden-Oosten en is tot nu toe altijd gesteund door het Westen. De Palestijnen zijn hiervoor opgeofferd. Het wordt hoog tijd dat het Westen gedwongen wordt ook zijn verantwoordelijk te nemen wat betreft het Palestijnse volk.