Hun lijden is niet uniek
Een manier voor Amerikanen om hun trauma te overkomen is om toe te
geven dat hun lijden niet uniek is. Ariel DorfmanBron Independent vertaling Noticias
03 oktober 2001
Gedurende de laatste 28 jaar was 11 september een dag van rouw, voor mij
en miljoenen anderen, sinds die dinsdag in 1973 toen Chili haar
democratie verloor in een militaire coup, die dag toen de dood
onomkeerbaar onze levens inkwam en ons voor altijd veranderde. En nu,
bijna dertig jaar later, hebben de boosaardige goden van willekeurige
geschiedenis op hetzelfde land dat wij schuldig achtten aan de coup, deze
vreselijke datum willen opleggen, weer een dinsdag, weer een 11de
september vol van dood.De verschillen en afstanden die de Chileense van de Amerikaanse datum
onderscheiden zijn, moet men toegeven, aanzienlijk. De verderfelijke
terroristische aanval tegen de machtigste natie op Aarde heeft en zal
hebben, consequenties die de gehele menselijkheid zal beïnvloeden.
Terwijl weinig van de zes biljoen mensen die vandaag leven zich konden
herinneren of in staat zouden zijn om te zeggen wat er in Chili gebeurde.De gelijkenis die ik oproep gaat veel verder dan een makkelijke en
oppervlakkige vergelijking - bijvoorbeeld, dat zowel in
Chili in 1973 als in de VS vandaag, terreur uit de lucht neerdaalde om de
symbolen van nationale identiteit te vernietigen:
Het Paleis van de Presidenten in Santiago, de ikonen van financiële en
militaire macht in New York en Washington.Nee, wat ik herken is iets diepers, een parallel lijden, een gelijke pijn,
een afgewogen desoriëntatie als echo van wat wij in Chili vanaf die 11de
september doormaakten.De meest opvallende incarnatie - ik kan nog steeds niet geloven waar ik
getuige van was - is dat ik op de schermen in de afgelopen weken
honderden familieleden door de straten van New York heb zien lopen, de
foto's van zonen, vaders, vrouwen, geliefden, dochters in de hand,
smekend om informatie, vragend of zij levend of dood zijn. Heel de US werd
gedwongen om in de kloof te kijken van wat het is om een desaparecido te
zijn, zonder zekerheid of begrafenis voor die geliefde mannen en vrouwen
die zoek zijn.Steeds weer heb ik zinnen gehoord die mij eraan herinneren wat mensen als
ik in zichzelf mompelden tijdens de militaire coup van 1973 en de dagen
daarna:" Dit kan niet waar zijn. Dergelijk excessief geweld gebeurt bij
andere mensen en niet bij ons, wij kennen deze vorm van vernietiging van
films en boeken en verre foto's." Woorden die onophoudelijk herhaald
werden, 28 jaar lang, en nu weer in het jaar 2001. "Wij hebben onze
onschuld verloren. De wereld zal nooit meer dezelfde zijn."Wat tot een explosieve conclusie is gekomen, natuurlijk, is (Noord)
Amerika's beroemde exceptionalisme, die houding die de
burgers van dit land in staat stelde om zichzelf te beschouwen als buiten
de zorgen en calamiteiten die minder gelukkige
volkeren over de wereld geplaagd hebben.Ondanks de verschrikkelijke pijn, de intolerabele verliezen die deze
apocalyptische misdaad het Amerikaanse publiek toediende, vraag ik me af
of deze beproeving niet een van die mogelijkheden voor regeneratie en
zelf-kennis inhoudt die, van tijd tot tijd, aan sommige naties gegeven
is. Een crisis van deze omvang kan leiden tot vernieuwing of vernietiging,
hij kan ten goede of ten kwade aangewend worden, voor vrede of voor
oorlog, voor agressie of voor verzoening, voor wraak of voor
gerechtigheid, voor de militarisatie van een maatschappij of voor haar
vermenselijking.Een van de manieren voor Amerikanen om hun trauma te overkomen, de angst
te overleven, door te gaan met leven en vooruit te komen temidden van de
onzekerheid die hun plotseling opslokte, is om toe te geven dat hun lijden
noch uniek noch exclusief is, dat ze verbonden zijn - zolang ze naar
zichzelf willen kijken in de enorme spiegel van onze gemeenschappelijke
menselijkheid - met zoveel andere mensen die, verweg, onder gelijke
situaties geleden hebben, van niet voorziene en vaak gerekte verwonding
en woede.De terroristen wilden de US scheiden en isoleren als satanische staat. De
rest van de planeet, inclusief vele naties en mannen en vrouwen die doel
waren van Amerikaanse arrogantie en interventie, wijzen deze demonisatie -
zoals ik dat categorisch doe - af. Het is genoeg om de bijna unanieme
uitroep van leed van het grootste deel van de wereld te zien, de
aanbiedingen van hulp, de tekenen van solidariteit, de vastberadenheid om
de doden van deze massamoord te claimen als onze doden. Het blijft
afwachten of deze compassie getoond aan de machtigste natie van deze
planeet wederkerig is.Het is nog ver van zeker dat de mannen en vrouwen van deze natie, zo vol
hoop en tolerantie, dezelfde empathie kunnen voelen voor de andere,
uitgestoten leden van onze soort.We zullen in de komende jaren zien of de nieuwe Amerikanen, in pijn en
wederopstanding gesmeed, klaar en open en welwillend zijn om deel te
nemen in het zware proces van herstellen van onze gezamenlijke, onze
beschadigde mensheid.Om te creëren, wij allen tezamen, een wereld waarin we nooit meer, nimmer
meer, een verschrikkelijke 11de september betreuren.De auteur, een Chileens schrijver, heeft onlangs een kinderboek
gepubliceerd, 'Blake's Therapy'.