De Golan-hoogte: een korte geschiedenis

De Golan-hoogte is een vulkanisch plateau dat uitziet over het noordelijk deel van Israël, Galilea. De nederzettingenbouw op de Golan-hoogte heeft altijd minder aandacht gekregen dan die op de Westelijke Jordaanoever. Het ontbreken van enige diplomatieke banden tussen Israël en Syrië, de afstand tot de mediacentra Jeruzalem en Tel Aviv en de concentratie van nederzettingenbouw op de Westelijke Jordaanoever hebben er voor gezorgd dat de Golan-hoogte uit het nieuws gebleven is. Nu er uitzicht is op vredesbesprekingen komt de Golan-hoogte weer ter sprake.
De eerste Israëlische nederzetting in de bezette gebieden werd gesticht op de Golan-hoogte, op 15 juli 1967, iets meer dan een maand na afloop van de juni-oorlog. De nederzetting, Merom Hagolan, was de eerste van vier in 1967 gestichte nederzettingen. Merom Hagolan behoort toe aan een aan de Arbeiderspartij gelieerde kibboetsbeweging.
De Golan-hoogte was uitermate geschikt voor kolonisatie. De oorspronkelijke bevolking was door de oorlog grotendeels gevlucht. Slechts 4 dorpen, met 10.000 inwoners, in het noordoosten van de hoogtebleven over van een vooroorlogse bevolking van 100.000.
De Golan-hoogte diende niet alleen als buffer tegen Syrië, het bracht ook Damascus binnen bereik van Israël (80 kilometer nog maar).
Een nederzettingenplan van november 1967 voorzag de stichting van 20 agrarische nederzettingen, met een beoogde bevolking van 7.000 in 1982. Een ander plan, gepubliceerd in 1969, voorspelde een joodse bevolking van tegen de 50.000 binnen 10 jaar. In 1969 waren er 11 voorposten , allemaal coöperatieve nederzettingen verbonden met partijen in Arbeiderspartij-coalitie. Er woonden zo'n 300 mensen.
De aanval van Syrië in 1973 leidde tot de onmiddellijke en totale evacuatie van de nederzettingen op de Golan-hoogte, waarin ondertussen 2.000 mensen woonden. Ondanks deze ervaring bleven nederzettingen een centraal en onlosmakelijk deel van Israël’s veiligheid. ‘De les die we geleerd hebben in deze oorlog was dat iedere afzonderlijke nederzetting versterkt moet worden alsof het een militair bolwerk is’, aldus minister Allon.
In 1979 waren er 28 nederzettingen met 4.300 inwoners.
De teruggave van de Sinai aan Egypte leidde tot ongerustheid bij de kolonisten op de Golan-hoogte, omdat toenadering tot Syrië zou kunnen leiden tot teruggave van de Golan-hoogte. Uitspraken van allerlei Israëlische politici maakten duidelijk dat Israël er niet over dacht de hoogte te ontruimen. In 1981 werd de Golan-hoogte geannexeerd. Toch bleef onder Likud de nederzettingenbouw een beetje achter, omdat Likud zich vooral richtte op de Westelijke Jordaanoever.
In juni 1991 woonden er nog 16.000 Syriërs, voornamelijk Druzen, op de Golan-hoogte. Er wonen nu 11.000 kolonisten, terwijl er in de laatste 12 jaar nog maar twee nederzettingen bij zijn gekomen. De plannen voor de komende jaren gaan uit van de bouw van 2.400 wooneenheden, met de bedoeling de joodse bevolking te laten toenemen van11.000 tot 20.000.