de Kosovo paginas van het Autonoom Centrum
Twee fundamentele kwesties 24 mei 1999
De hypnose van een willoos volk, 18 mei 1999
NAVO en Rusland, 7 mei 1999
Oorlog en/of humanistische interventie?, 6 mei 1999
Bosnië, mei 1999
Het recht van de sterkste, mei 1999
Opvang in de regio, mei 1999
Topgun Kosovo, mei 1999
Het spiegelpaleis van de oorlog, mei 1999
Uit mijn naam geen 'bijkomstige schade', mei 1999De tweede grote vergissing van Links?, 20 april 1999
De toekomst van de Nederlandse Balkanpolitiek 20 april 1999
De NAVO heeft bereikt wat ze wilde voorkomen, 15 april 1999
Balkanisme, 16 april 1999
Oproep van 17 NGOs uit Belgrado, 9 april 1999
Stoppen! Nu! Er deugt helemaal niets van!, 9 april 1999
Spannende tijden in de Russische politiek, 9 april 1999
Na de bommen, De Groene Amsterdammer 7 april 1999
De Nederbalkan, De Groene Amsterdammer 7 april 1999
Model Bosnië, De Groene Amsterdammer 7 april 1999
De achterkant van het gelijk, De Groene Amsterdammer 7 april 1999
De sterke man van Amerika, De Groene Amsterdammer 31 maart 1999
Model Kosovo, december 1998
andere paginas over Kosovo
mei 1999
Uit mijn naam geen 'bijkomstige schade'
De afgelopen paar dagen heb ik veel reacties gekregen op mijn Nederland-Uit-de-NAVO button. Veruit de meeste waren negatief tot zeer negatief. De meeste mensen zagen het aan voor een steunverklaring aan de Servische politiek. Deze mensen hebben ongelijk.Toch denk ik dat ik er goed aan doe mijn motivatie te onderbouwen. Toen de actiegroep RARA enkele jaren geleden ondermeer het toilet van de Immigratie- en Naturalisatie Dienst opblies en daarna de pui van het huis waar de toenmalige staatssecretaris van justitie Aad Kosto woonde, een actie die gericht was tegen de onmenselijke behandeling van immigranten, sprak vrijwel iedereen hier schande van. Zelfs de meest radicale activisten verweten RARA dat ze met deze actie de rechten van de mens niet voorop stelde. Er zouden immers slachtoffers bij kunnen vallen (in het geval van de bewoners van Kosto's huis was dat al bijna gebeurd). De bommen zouden de Nederlandse bevolking er van kunnen overtuigen dat het immigratiebeleid verscherpt moet worden. De criminalisering van immigranten en -steungroepen zou kunnen worden versneld.
En, zeker niet op de laatste plaats, de gewelddadige acties hielpen de immigranten zelf geen fluit verder. Sinds drie weken nu bestookt de NAVO het Joegoslavische onderdrukkingsapparaat met exlosieven. Ook deze campagne is gericht tegen de onmenselijke behandeling van immigranten (in de ogen van het regime zijn niet-Servische Kosovaren buitenlanders). Edoch, de NAVO-politiek drijft de Joegoslaven in de armen van het regime, het vergemakkelijkt de criminalisering van de Joegoslavische oppositie en vermindert de overlevingskansen van de Kosovaren die het land nog niet zijn ontvlucht (voor het Joegoslavische leger vormt de aanwezigheid van vluchtelingen een betere bescherming van hun wapentuig tegen NAVO bommen dan welk bombestendig pantser ook: wie 'de Serven' wil uitschakelen moet eerst de vluchtelingen vernietigen!). De positie waar de NAVO zich in bevindt en de politiek die zij aanhangt mogen dan erg van die van de RARA verschillen, de mechanismes van beide gewelddadige strategieen zijn dezelfde. De klappen die de NAVO uitdeelt zijn alleen veel harder.
Afgelopen week drongen er berichten door over een afgedwaalde kruisraket die zich in een flatgebouw boorde, een bombardement van een brug waar op dat moment een personentrein overheen reed en een beschieting van een kolonne vluchtelingen. "Bijkomstige schade is te betreuren, maar bij acties als deze onvermijdelijk. Bovendien is het aantal onschuldige slachtoffers te verwaarlozen in vergelijking met het aantal acties", zo reageerde het bondgenootschap nuchter. De door de geallieerden gemaakte burgerslachtoffers zijn zo nauwelijks meer dan een detail in de geschiedenis van de Kosovo-crisis. Zo bout heeft de RARA het gelukkig nooit gesteld, maar het is op z'n zachtst gezegd opmerkelijk dat er zelfs na zo'n 'rechtvaardiging' van de bombardementen nauwelijks meer mensen de NAVO afvallen dan er indertijd de RARA aanhingen. Hoe meer ik hierover nadenk, hoe griezeliger de vrijwel algemene steun aan de NAVO-politiek me toeschijnt. Het kan best dat de NAVO gelijk heeft maar als dat zo is dan zullen we de komende jaren nog heel wat oorlogen voeren. Bommen op Ankara vanwege de Koerden, op Kabul vanwege de vrouwen, op Rangoon vanwege de inwoners...
Er komt geen einde aan. En het meest vreselijke van dit alles is dat, als we deze regimes gaan aanpakken als dat van Servie, we deze oorlogen in de positie van agressor zullen voeren. Of oorlogen kunnen helpen weet ik niet.
Ik weet alleen dat oorlog veel voor altijd kapot maakt, dat je geluk hebt als een oorlog meer levens redt dan kost maar dat je deze afweging na afloop niet kunt maken omdat alles maar een keer op dezelfde manier gebeurt. Het enige waar je zeker van kunt zijn is dat je medeverantwoordelijk bent voor alle doden die je in jouw naam laat veroorzaken. Natuurlijk kunnen er ook doden vallen als je niet schiet, maar voor die doden is de schutter verantwoordelijk, niet jij. Je bent niet medeverantwoordelijk aan moord als je een moordenaar niet preventief vermoordt of laat vermoorden, dus laat staan als je niet mee wenst te werken aan het beschieten van onschuldigen om daarmee een andere groep onschuldigen eventueel te kunnen redden. Tenminste nog niet volgens het Nederlandse of Europese recht. Het is daarom dat ik destijds voornoemde RARA-aanslagen afkeurde: de bom op het huis van het gezin Kosto was principieel verkeerd, zelfs als deze politicus daarna alle illegalen een paspoort had gegeven. Om dezelfde reden heb ik deze week een 'Nederland Uit de NAVO' speldje opgeprikt: uit mijn naam geen burgerslachtoffers. En zeg me nu niet dat dat gelijk staat aan 'Lang Leve Milosevic'!
Rene Rikkelman
