De dreigende destabilisatie van Azie

>Het gaat er niet om dat er geen kritiek op de VS mogelijk is, het gaat er om dat het een land is dat aan een aantal basale democratische principes voldoet, waaronder respect voor het individu. Dat de bevolking er een andere cultuur op na houdt - wapens dragen, juryrechtspraak e.d. - is een tweede.

Maar hier wordt ik de laatste dagen dus juist helemaal gek van. Verbazend vind ik niet zozeer hoe Amerika steevast zo hard kan roepen dat het de normen en waarden van vrijheid, broederschap, democratie en weet ik veel wat (en uiteraard het christendom of toch eigenlijk wel onze lieve Heer in Hoogsteigen persoon) verdedigt, maar veel meer hoe het met dergelijke nonsens ongestraft weg komt, en hoe het westen daar als een schoothondje achter aan volgt. Terwijl de historische praktijk toch is dat Amerika elke dictatuur heeft omarmd (of anders wel zelf heeft gegrondvest) waar het baat bij had en elke mogelijke vuile oorlog heeft gevoerd tegen haar onwelgevallige landen of lieden, met in beide gevallen alle talloze slachtoffers vandien. Wat dat te maken heeft met het "voldoen aan een aantal basale democratische principes" ontgaat me ten enen male -- of het moet zijn, dat mijn cynisme aangaande onze democratische waarden nog minder ongerechtvaardigd is dan ik zelf graag had willen zien. Ik heb het hier niet over wat 'geinige peculiarities' van de Amerikaanse cultuur zoals wapenbezit, maar over een structureel buitenlands beleid. Ondertussen wordt "onze" oorlog doodleuk op de deurmat van het Indiase subcontinent en Centraal-Azië gelegd. Hoe dit af gaat lopen is vooralsnog anyone's guess, maar ik heb er een hard hoofd in. Ik ben van mening dat als enige terrorist een destabiliseringscampagne had willen voeren in de hele regio, deze niet beter te werk had kunnen gaan.

Een Indiaas-Amerikaanse vriend sprak van het weekend de hoop uit dat de laatste ontwikkelingen Pakistan en India ten slotte dichter bij elkaar zouden brengen. Ik zou willen dat ik die hoop kon delen, maar dat lukt me eerlijk gezegd niet. Volgens mij zijn de zetten van de afgelopen dagen juist olie op het vuur van die groepen die we pretenderen te willen bestrijden, en gaan ze ten koste van alles wat progressief of zelfs maar doodgewoon redelijk of humaan is in de regio. Op India valt van alles aan te merken, maar evengoed is het een land dat al sinds de onafhankelijkheid in '47 een democratie is gebleven, met alle vallen en opstaan. Misschien geen democratie met alle kenmerken zoals wij die ons er bij voorstellen, maar hetzelfde kan van de VS worden gezegd met z'n tweepartijensysteem. Met de toenemende macht van de fundamentalistische hindoepartij BJP is de interne stabiliteit er niet op vooruitgegaan. Het lijkt me niet onwaarschijnlijk dat de recente ontwikkelingen de balans verder zullen verstoren. Beelden van afgelopen week van Shiv Sena-achtige hindoefanatici stemmen weinig optmistisch. Ik hoop dat dit even fragmentarische, manipulatieve mediabeelden zijn als die juichende Palestijnen waarover hier al e.e.a. te doen was, maar ik vrees het ergste als dit uit de hand loopt, zowel intern tegen de eigen moslimbevolking, als internationaal en dan in het bijzonder in de betrekkingen met Pakistan. Mocht India als gevolg hiervan uit elkaar vallen of zijn democratische stelsel laten varen, dan zal het niet alleen de Aziatische regio zijn die dit komt te betreuren. Dan verdwijnt er een belangrijke stabiele macht in de regio. Van Pakistan en Centraal-Azië heb ik veel minder verstand. Pakistan lijkt me zo'n fijn landje nog niet (wat in het licht van de huidige gebeurtenissen weer te denken geeft over de plotselinge warme vriendschap van Amerikaanse zijde). Wel deden ze zoals ik dat heb meegekregen en om wat voor reden dan ook al jaren moeite om hun eigen interne fundamentalisten te beteugelen. Overigens werd in niet bepaald radicaal-links te noemen bronnen zoals het NOS-journaal onomwonden gesuggereerd dat Pakistan ook geen enkele keus heeft dan met de VS mee te werken, aangezien ze anders enige verder steun wel zouden kunnen vergeten en Amerika onvoorwaardelijk de kant van India zou kiezen in het conflict rond Kasjmir. Misschien verklaart dat ook Musharrafs ongelukkige smoeltje toen hij vanavond die steun aan de VS nog eens benadrukte.

Over de prille Centraal-Aziatische staten zag ik al net geklede deskundigen zonder hanekam op de terroristische nieuwszender BBC stellen dat deze tot nu toe geen van alle op moslimfundamentalisme gestoeld waren. Daar zou dan binnenkort weleens verandering in kunnen komen, denk ik dan. Te denken geven in dit verband ook de geregeld terugkerende berichten als zouden Amerika, Rusland en China -- traditioneel toch niet de dikste maatjes -- zich ineens wel kunnen vinden in een grootschalige antiterrorisme-actie. Want Rusland heeft ook nog wat te stellen met zijn Tsjetsjenen, en China heeft toevallig ook nog wat morrende moslims in het zuidwesten. Dat de laatste twee gevallen bij mijn weten met fundamentalisme niets te maken hebben, doet er kennelijk niet toe. Overigens scheen China in ruil o.a. al een wat mildere beoordeling van zijn Tibetaanse beleid te verwachten. Ik vind dit echt het toppunt van cynisme. Zo zullen deze drie grootmachten even samen geruisloos wat ontevreden bevolkingsgroepen opruimen, en als dat ten koste gaat van enige gematigde of progressieve krachten die men zegt te willen steunen en die krachten die we zeggen te willen bestrijden alleen maar zal versterken, dan moet dat kennelijk maar. Waarmee we weer terug bij af zijn. Ik hoop dat ik gewoon een pessimistische zak zal blijken te zijn. Wel vraag ik me nu al af, te midden van al Amerika's onvoorwaardelijke eisen van solidariteit onder de aloude oorlogskreet "wie niet voor ons is, is tegen ons" (en uiteraard "onze" jongens zijn goed & als ze iemand neerknallen zijn het helden, terwijl "hun" jongens fout zijn & beesten wanneer ze ons neerknallen), hoeveel solidariteit er straks met wat dooie rare lui met tulbanden en soepjurken in Verweggistan zal zijn. En dat zouden er weleens meer dan 6.000 kunnen worden.

Worriedly yours, Pieter nb Worried zijn we natuurlijk allemaal, including Bush. Vooralsnog blijkt die bezorgdheid niet a priori een rechtvaardiging voor welk handelen dan ook te zijn. Noch lijken emotionaliteit en bezorgdheid me een goede basis voor het voeren van internationale politiek.

Pieter p/a ac@autonoomcentrum.nl